دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی: طرح دو تابیعتی برخی افراد «سیاسی» است وگرنه مصادیق تخلف متعدد است/ یکی از شهردارهای یکی از شهرهای بزرگ فرزندانش تابعیت آمریکا دارند / آمار دقیقی از مهاجرت نخبگان نداریم/ کنکور حذف نخواهد شد/ مصوبه جدید کنکور سال ۱۴۰۶ اعمال می شود

به گزارش هشت صبح و به نقل از انتخاب :

شفقنا: حجت الاسلام و المسلمین خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: در موضوع به کارگیری افراد دو تابعیتی برخی نمایندگان روی یک شخص حساسیت دارند که سیاسی است، وگرنه مصادیق تخلف متعدد است. خواهشم از نمایندگان مجلس این است که دعوای سیاسی را کنار بگذارند. یکی از نمایندگان نسبت به شخصی خیلی حساس است که فرزندانش فلان است اما همان نماینده مجلس نسبت به مسئول دیگری می گوید نه اجازه بدهید بماند نیازش داریم. اگر او دو فرزندش خارج از کشور است، آن دیگری چهار فرزندش خارج از کشور است.

اخیراً شنیدم یکی از شهردارهای یکی از شهرهای بزرگ فرزندانش تابعیت آمریکا دارند و به ایران نمی آیند اما سال هاست شهردار یکی از شهرهای بزرگ است، این خلاف قانون است و کسی هم جلوی آن را نمی گیرد. گاهی اوقات بعضی نماینده های مجلس روی برخی حساسیت بیشتری دارند که مسلم است مساله سیاسی است وگرنه مصادیق تخلف متعدد است. مصوبه مجلس این است که نظارت کنند و جلوی آن بگیرند. مقداری دعوا سیاسی و حزبی است که بسیار در تقنین خطرناک است، اما شورای عالی انقلاب فرهنگی دغدغه دیگری دارد که استفاده از نخبگان است.

وی معتقد است: شواهد نشان می دهد که برخی از مصوبه ها نتیجه عکس داده است، معتقدیم بخش عمده مساله حجاب فرهنگی و تربیتی است، مساله حجاب  ۱۰ محور دارد و برخی فقط محور انتظامی و قضایی آن را می بینند که ساحت مساله در چنین مرحله‌ای است نه اینکه آغاز و انجام کار این باشد. برخی دستگاه ها که شورای عالی انقلاب فرهنگی اختیار راهبری به آنها داده، تصمیم گرفته بودند از این شیوه ها بیشتر استفاده کنند و نتیجه برعکس شد و بعضی افراد حتی با لجاجت دست به رفتارهای خلاف می‌زدند.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی تأکید کرد: در موضوعاتی که اجماعی باشد و با روش عقلانی رفتار شود، اصلاح صورت می گیرد نه اینکه هر کسی نسخه‌ای درست کند و کلینیک راه بیندازد! این دسته از اقدامات تبعاتی دارد که قطعاً آسیب‌زایی آن بیشتر از آسیب زدایی است.

خسروپناه به موضوع کنکور نیز اشاره کرد و گفت: این مساله محل بحث است که تاثیر معدل در کنکور ۴۰ یا ۵۰ یا ۶۰ درصد باشد؛ در این زمینه هم اختلاف نظر وجود دارد اما اینکه معدل تاثیر داشته باشد، محل بحث نیست. اینکه کنکور به طور کامل حذف شود فعلاً چنین تصمیمی در شورا مطرح نیست.

متن کامل گفت وگو با دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی را می خوانید:

* از برنامه‌هایی که در مدت تصدی دبیری شورایعالی انقلاب فرهنگی دنبال و اجرا کرده‌اید و برنامه‌های‌ خود برای آینده شورا را کمی توضیح دهید. عبارت برنامه‌ریزی بلندمدت در بیان مدیران ما فراوان است اما، آیا چنین رویکردی در عمل هم  محقق شده است؟

دو برنامه بلند مدت را در حوزه علم و فرهنگ دنبال می‌کنیم، یکی بازنگری نقشه جامع علمی کشور است که ۱۳ سال پیش با کمک فرهنگستان علوم، فرهنگستان علوم پزشکی و شورای تحول و ارتقای علوم انسانی تصویب و ابلاغ شد که در حال حاضر این سند بازنگری می شود و بعد از اینکه بازنگری شد و به تصویب نهایی رسید، یک برنامه بلند مدت است و حداقل ۱۰ سال نقشه مهندسی فرهنگی باید انجام بگیرد و دستگاه‌ها، دانشگاه‌ها، مراکز علمی، پژوهشی و فناوری به آن عمل کنند. در حوزه فرهنگی هم کار بلند مدت ما اجرایی سازی نقشه مهندسی فرهنگی از طریق برش‌های استانی است که تاکنون حدود ۱۷ استان نهایی شده و باقی استان ها هم تمام شده، اما هنوز رونمایی نکرده ایم البته در پنج استان حدود ۲ تا ۳ ماه زمان نیاز دارد تا به پایان برسد و باقی هم باید رونمایی شوند و پس از آن ناظر به نیازهای هر استان، نقشه مهندسی فرهنگی باید اجرایی سازی شود.

طبیعتاً هر استانی پروژه‌های مدنظر را مطرح می کنند و پس از اینکه در جمعی متشکل از سازمان برنامه و بودجه، وزارت ارشاد و شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب می رسد، سپس بودجه در نظر گرفته می شود تا بتوانند برش استانی را اجرا کنند. این هم کار بلند مدتی است ولو هر سال ممکن است پروژه‌ها تغییر کند یا دو سال یکبار پروژه ها تغییر کند، ولی اصل برنامه اجرایی سازی نقشه مهندسی فرهنگی کاری بلند مدت است.

ما باید ذیل نقشه مهندسی فرهنگی یکسری اسناد را کار می‌کردیم که روی بخشی از اسناد کار شد و به تصویب رسید؛ مثلاً ۳۰ سال درباره سند موسیقی گفتگو می شد که سرانجام خانه موسیقی و متخصصان اهل فن تدوین کردند و وزارت ارشاد و شورای هنر نقش مهمی داشتند، شورای انقلاب فرهنگی و دبیرخانه این مساله را راهبری کرد.

دیگری سند صنایع دستی است که تصویب و ابلاغ شد. سند بحث انتظار و مهدویت و سند ستاد اعتکاف نیز نهایی شد البته یکسری اسناد و فعالیت های دیگر زیر مجموعه نقشه مهندسی فرهنگی مثل سند اربعین، سند سینما، هنرهای تجسمی، هنرهای نمایشی، سند میراث فرهنگی، سند گردشگری، سند موزه و موزه‌داری، در دست اقدام است.

همچنین اسنادی در حوزه ورزش مانند ورزش جانبازان و ناشنوایان که نیاز به یکسری ضوابط و سیاست‌هایی دارند. ضوابط و سیاست‌های ویدیوها و نمایش‌های خانگی تقریباً تمام شده و شاید ماه آینده در صحن شورا به تصویب برسانیم.

در حوزه علم و فناوری هم به لطف الهی در این مدتی که بودیم، سند دانش بنیان امنیت غذایی تصویب و ابلاغ شد که دقیقاً سالگرد شورا در سال گذشته رونمایی شد. سند هوش مصنوعی و تاسیس سازمان هوش مصنوعی در این کمتر از دو سال تدوین، تصویب و ابلاغ شد.

یکسری فعالیت‌ها و اسناد دیگری در حوزه علم و فناوری نوشته شده از جمله بحث مواد پیشرفته، درمان‌های نوین، فناوری کوانتومی که زمان زیادی تا نهایی شدن نمی برد.

همچنین بازنگری آیین نامه ارتقا که در دولت شهید رئیسی وزارت علوم تمام کرد، ولی اصلاحاتی نیاز داشت که دولت چهاردهم انجام می دهد. بحث‌هایی درباره سهمیه بندی، گزینش و پذیرش دانشجویان از موضوعاتی است که رئیس جمهور به وزارت علوم ارجاع داده تا به جمع بندی برسد و سپس در شورا تصویب شود.

در حوزه خانواده و زنان نیز مسائل مختلفی مطرح است مانند خانم های سرپرست خانواده و کودکان کار وجود دارد. در این خصوص کمتر توجه شده و یکسری سیاست‌ها و ضوابطی شورای خانواده و زنان با مشارکت دستگاه‌هایی مثل معاونت خانواده و زنان ریاست جمهوری کار می کنند که تعامل و ارتباط خیلی خوبی هم در این دولت و هم در دولت شهید رئیسی ارتباط برقرار است.

در حوزه تعلیم و تربیت بحث دانشگاه فرهنگیان، دانشگاه شهید رجایی، مسائل مربوط به تربیت معلم و ارتقای برنامه درسی مطرح است که برخی از دروس نیاز به اصلاح و تغییراتی دارند. ایده‌هایی وزیر آموزش و پرورش دارد که بعد از بررسی در شورای عالی آموزش و پرورش باید به شورای عالی انقلاب فرهنگی بیاید.

سند بنیادین آموزش و پرورش که سال‌ها تصویب شده بود و متاسفانه نقشه راه نداشت که در این دوره تصویب و نقشه راه ابلاغ شد. این سند متممی نیاز دارد که وزارت آموزش و پرورش و شورای عالی آموزش پرورش روی آن کار می کنند و به زودی در شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب می رسد.

چهار ستاد علم و فناوری، فرهنگی، اجتماعی، تعلیم و تربیت و خانواده و زنان و برخی شوراهای اقماری مانند شورای تحول و ارتقای علوم انسانی و شورای اسلامی شدن دانشگاه کارهای جدیدی در این دوره انجام می دهند که به زودی به ثمر می رسد.

در بحث تحول علوم انسانی که عمدتاً تحول در سرفصل های دروس بود، اکنون در ۱۰ محور شورای تحول علوم انسانی کار می‌کند. بسیاری مدرک علوم انسانی دارند ولی شغلی برایشان نیست چرا که مهارتی برایشان نیست. در زمینه هنر که به شدت در برنامه درسی خلاء و ضعف داریم به عنوان مثال رشته دکتری هنر نداریم، جز پژوهش های هنر و فلسفه هنر در رشته هایی مانند خوشنویسی و صنایع دستی مدرک دکتری لحاظ نشده در حالی که دانشجو لیسانس و فوق لیسانس می گیرد و برای دکتر به کشوری دیگر می رود لذا این عرصه نیز اصلاحاتی نیاز دارد که با کمک وزارت علوم انجام خواهد شد.

به یکسری رویکردها و اصلاحات ساختاری نیاز داشتیم که سند تحول شورا نوشته شده بود و تصویب شد که این سند را اجرایی کردیم، این چهار ستاد در این دوره کامل شکل گرفت ولو در دوره قبل مقدمات و مبادی آن طی شده بود.

تعامل با نخبگان را حداکثری کردیم

نکته دیگر اینکه شورای عالی انقلاب فرهنگی باید تعامل حداکثری با نخبگان داشته باشد. شورای عالی زمانی که می خواست سندی بنویسد یا اقدام راهبری انجام دهد، با نخبگان تعامل داشته و حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ نفر مشارکت می کردند و این سند را  نهایی می کردند.

با تاکیدی که مقام معظم رهبری داشتند تعامل را با نخبگان حداکثری کردیم و در هر استانی هیئت اندیشمند نخبگان راه انداختیم. در حال حاضر در هر دانشگاه استانی، نخبگان دانشگاه علوم پزشکی و دانشگاه آزاد جمع می شوند و هر بحثی که اولویت تلقی شده به هیئت اندیشه ورزی استانی می دهیم. آنها نظر و پیشنهاد می دهند، درباره بازنگری نقشه جامع علمی کشور یا در حوزه آیین نامه ارتقا همه هیئت‌های اندیشه ورز را درگیر کردیم. اکنون که در آستانه چهلمین سالگرد شورای عالی انقلاب فرهنگی هستیم، همه هیئت‌های اندیشه ورز استان‌ها نشست تخصصی و همایش علمی برگزار کردند و در زمینه مسائل علم و فناوری ناظر به نیازهای شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب کرده که نشست‌های تخصصی برگزار شود و گزارش های آن در رسانه ها و برخی در صدا و سیما منتشر کنند.

در حوزه فرهنگی اجتماعی؛ هیئت‌های اندیشه ورز فرهنگی اجتماعی را از فعالان و حلقه‌های میانی گرفتیم و استفاده می‌کنیم. در هر استانی یک مجموعه فتا (فعالان تعلیم و تربیت استانی) راه انداختیم که کارشان در حوزه تعلیم و تربیت است و هیئت اندیشه ورز ستاد تعلیم و تربیت ما هستند. نخبگان بانوان در استان های مختلف هیئت‌های اندیشه ورزی هستند که به ستاد خانواده و زنان و شورای خانواده و زنان کمک می‌کنند و مدد می‌رسانند. اینها تعاملاتی است که ما با نخبگان و فعالان فرهنگی اجتماعی داشتیم.

نکته دیگر اینکه آسیب های اجتماعی یکی از اولویت های ستاد فرهنگی اجتماعی است. کاهش گرایش به اعتیاد، سقط جنین، حاشیه نشینی و … موضوعاتی هستند که با کمک نخبگان مردمی پیش می رود و دنبال می شود. وقتی می‌گویم تعامل با نخبگان و فعالان مردمی فقط برای سندنگاری نیست که سیاستی بنویسیم بلکه در عرصه راهبری و اجرا این تعامل مشهود است چرا که رهبری فرمودند شورای عالی انقلاب فرهنگی باید قرارگاه شود و شورا قرارگاهی شده برای اینکه فعالان مردمی را در کنار دستگاه حکومتی، حاکمیتی و دولتی راهبری کند که مصوبه اجرایی و عملیاتی شود.

سازمان هوش مصنوعی در معاونت علمی ریاست جمهوری تشکیل شد

فرض کنیم سند هوش مصنوعی نوشتیم، باید سازمانی تشکیل شود که آن را اجرایی کند لذا هم سند هوش مصنوعی نوشتیم و هم سازمان هوش مصنوعی در معاونت علمی ریاست جمهوری تشکیل شد. ۲۰ سال در حوزه نانو کاری نکرده بودیم و خیلی عقب بودیم. سند نانو را شورای عالی مصوب کرد، ستاد نانو ذیل معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تشکیل شد. این راهبرد و تحول سبب شد که اکنون در حوزه نانو در رتبه چهارم جهان قرار داریم. در حقیقت شورای عالی انقلاب فرهنگی با تدوین سند و تشکیل ستاد و ذیل معاونت و تاسیس معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری موفق شد جایگاه کشور را در نانو به جایگاه چهارم جهانی برساند. این تجربه را در هوش مصنوعی هم استفاده و اجرا کردیم.

در مدت فعالیت حدود دو سال گذشته، بنده تجربه ۴۳ سال گذشته یعنی تاریخ نگاری شورا را مطالعه و از تجربه‌ها استفاده کردم. چرخ را از ابتدا نساختیم و از تجربه ها استفاده کردیم.

افزایش مرکز رصد از ۲۰ به ۹۵

اقدام دیگر تاسیس مرکز رصد بود. رصد به این معنی نیست که شورا قبلا کار رصدی نمی‌کرد بلکه با برخی مراکز رصدی در تعامل بود ولی وقتی من به شورا آمدم، پرسیدم چند مرکز رصدی در کشور است که مسائل فرهنگی و علمی را رصد می کند و با شورا در تعامل است؟ گفتند: ۲۰ مرکز که با همه این مراکز جلسه گرفتیم، بعد از کمتر از یک سال با ۹۵ مرکز رصدی که پیش از این اطلاعی از آنها نداشتیم، آشنا شدیم. اکنون ستاد رصدی داریم و خودمان کار رصدی نمی‌کنیم و این ۹۵ مجموعه که کار رصدی می کنند مجموعه کارشان را می گیریم و استفاده می‌کنیم.

اتاق وضعیت هوشمند راه اندازی کردیم

یک اتاق وضعیت هوشمند راه اندازی کردیم، یک مجموعه ای برنامه هوش مصنوعی را کار می کند و زمانی که تمام کرد از آن ظرفیت هم ما می توانیم استفاده کنیم و با سرعت بسیار بالای هوش مصنوعی می توانیم وضعیت سنجی کنیم و سریعتر در حوزه فرهنگی و آسیب‌های اجتماعی تصمیم عقلایی و عقلانی و صحیح بگیریم تا گرفتار افراط و تفریط نشویم.

کار دیگری که از نوآوری‌های این دوره است، نظارت و ارزیابی است. قبلاً هم نظارت و ارزیابی بود، ولی دستگاه ها را به کار گرفتیم مثلاً سازمان بازرسی و نهادهای نظارتی دیگر کمک می کنند. به عنوان مثال بررسی می کنیم شورای عالی انقلاب ۱۲ سال پیش مصوبه ای داشته، در مصوبه ای که برای فلان سازمان یا دستگاه وظایفی تعیین شده، چه کار کرده اید؟ می گویند اولین بار است سراغ ما آمده اید، قبلاً کسی سراغ مان نیامده است. چون می‌بینند پیگیری می کنیم و گزارش می خواهیم، گاهی گزارش در صحن شورا ارائه می شود البته قبلاً در ستادهای ما و در شورای اقماری بررسی می شود و بعد به صحن شورا می آید. این حرکتِ بسیار مبارکی است.

باید نظارت را هوشمند سازی کنیم

بسیاری از نخبگان به ما نقد می کنند چقدر بر این مصوبات نظارت می کنید، این اقدامات ما در نظارت است و ان شاءالله بتوانیم نظارت را هم هوشمند سازی کنیم چرا که نظارت کار پیچیده ای است. در نظارت دو کار باید انجام داد، یکی اینکه ارزیابی شود آیا مصوبه پیگیری یا اجرا شده، کار مهمتر از اول این است که اثر سنجی کنیم. ببینیم مصوبه ای که اجرا شد، اثربخش بود یا خیر؟ ممکن است مصوبه ای اجرا شده، اما اثر نداشته یا اثر عکس داشته است. در حالی که در حکمرانی و در عرصه سیاست گذاری و حتماً در فرایند اجرایی سازی باید مراقب باشیم و اثر سنجی کردیم، اگر اثر بخشی عکس است، آن را تغییر بدهیم و بر سندی یا سیاستی که داشتیم، لجاجت نکنیم.

بخش عمده مساله حجاب فرهنگی و تربیتی است

* اشاره کردید که برخی از مصوبه ها نتیجه عکس داده است، منظورتان کدام مصوبه هاست که نیازمند تغییر هم هست؟

در مساله حجاب برخی نپسندیدند که این حرف را زدیم. معتقدیم بخش عمده مساله حجاب فرهنگی و تربیتی است و هر چقدر برنامه فرهنگی، تربیتی و ایجابی داشته باشیم، اثربخش‌تر است البته مساله پوشاک و لباس و سیاست گذاری در این زمینه از جمله مباحث کلیدی است.

مساله حجاب  ۱۰ محور دارد و برخی فقط محور انتظامی و قضایی آن را می بینند که ساحت مساله در چنین مرحله‌ای است نه اینکه آغاز و انجام کار این باشد.

برخی دستگاه ها که شورای عالی انقلاب فرهنگی اختیار راهبری به آنها داده، تصمیم گرفته بودند از این شیوه ها بیشتر استفاده کنند و نتیجه برعکس شد و بعضی افراد حتی با لجاجت دست به رفتارهای خلاف می‌زدند. در آسیب‌های اجتماعی نقش مسائل تربیتی فرهنگی نقش مهمی دارد البته بلافاصله به ما حمله می کنند که شما چه کار فرهنگی کردید؟ باید پاسخ دهم که اولاً شورای عالی انقلاب فرهنگی که نباید کار فرهنگی کند، شورای انقلاب فرهنگی یک شورای عالی است و باید سیاست گذاری کند. بعضی دبیرستان ها و مدیران آن کار فرهنگی در حوزه حجاب انجام دادند و واقعاً جواب گرفته اند.

مراکز فرهنگی و معرفتی آموزشی در کشور داریم که کارهای خوبی انجام دادند، موسسه جوانان آستان قدس رضوی طرح‌هایی پیاده کردند که جواب داده است. خانمی فعال مردمی که جزو حلقه‌های میانی است در یاسوج فعالیت تربیتی در حوزه حجاب انجام داده که به قدری در استان اثربخش بوده که در هشت استان دیگر این تجربه اجرا و پیاده شده و اثر داشته است. چون اراده جامع بین همه مسئولین در مساله حتی فرهنگی و تربیتی حجاب نیست؛ ما در این زمینه مقداری عقب هستیم.

در موضوعاتی که اجماعی باشد و با روش عقلانی رفتار شود، اصلاح صورت می گیرد نه اینکه هر کسی نسخه‌ای درست کند و کلینیک راه بیندازد! این دسته از اقدامات تبعاتی دارد که قطعاً آسیب‌زایی آن بیشتر از آسیب زدایی است.

لازم است به ارتباطی که دبیرخانه به ویژه دبیر شورا در این مدت با میدان، پارک های علم و فناوری و دانش بنیان های متعدد برقرار کرده و سفرهای استانی که صورت گرفته است، اشاره شود. شورای فرهنگ عمومی بعضی استان ها دو سال تعطیل بود که با سفرهایی که به این استان ها داشتم، دوباره احیا شد و مجدداً شورای فرهنگی عمومی جان تازه‌ای پیدا کرد. سفرهای استانی و شهرستانی باعث شد میدان معلوم شود. خیلی اوقات ما مسئولین در تهران می نشینیم و فکر می کنیم در شهرستان ها این مصوبات کاملا اجرا شده ولی حضور ما در میدان خیلی مهم است. لازم نیست مسئولان استان ها کلنگ بزنند یا افتتاح های کاذب و دروغین داشته باشند بلکه باید ببینند این مصوبات چقدر اجرایی و عملیاتی شده و چقدر کارمندان دولتی اجازه داده اند، اجرا شود.

مسئله تولید اقتصادی به ما مربوط نیست اما چون صنعت و تولید ارتباط وثیقی با فرهنگ دارد از یک منظر به آن نگاه می‌کنیم. بسیاری از شهرک‌های صنعتی را دیدم، در برخی از شهرهای صنعتی ۷۰ درصد زمین را از وزارت صمت دریافت کرده اند ولی تعطیل است، شرکت های تولیدی تولید می کنند و می گویند ۱۰ متر زمین به ما نمی دهند که اگر بدهند۲۰۰ کارگر به۴۰۰ کارگر افزایش می یابد؛ همه این خلاء ها نشان می دهد که این قوانین درست اجرا نشده است.

چندی پیش به بندرعباس و هرمزگان و برخی از جزایر سفر و از بندر شهید رجایی بازدید کردم تا از نزدیک اوضاع و احوال فرهنگی را ببینیم. آن زمان روی سند اسباب بازی کار می کردیم، به من خبر دادند تولید اسباب بازی در داخل حدود ۱۰ درصد است، ۳۰۰ کارخانه تولیدی است که ۱۰۰ کارخانه مجوز از وزارت صمت دارد و ۲۰۰ کارخانه هم مجوز ندارند و ۱۰ درصد تولید اسباب بازی انجام می شود. ۲۰ درصد هم اجازه واردات می‌دهند. ۷۰ درصد دیگر قاچاق است. از مسئولین امر پرسیدیم چرا ۷۰ درصد قاچاق اسباب بازی صورت می گیرد؟

چرا که واردات اسباب بازی به نوعی اثر گذاری بر فرهنگ بچه های ماست، آن هم اسباب بازی های قاچاقی که ممکن است با مواد غیر استاندارد تولید شوند و از نظر کیفیت مشکل داشته باشند، کودک با عروسک بازی می کند و روی سلامت و جسم او اثر منفی دارد. چطور این اسباب بازی های قاچاق وارد کشور می شوند؟ گفتند از طریق کوله بر و شوتی وارد کشور می شوند. یعنی ۷۰ درصد اسباب بازی از این طریق است؟ خودم به بندر شهید رجایی رفتم و پرسیدم کانتینرهایی که وارد می شود با دستگاه ایکس ری چک می شوند؟ گفتند بله دو دستگاه ایکس ری داریم. چک کردم یک دستگاه مدت ها خراب شده بود و یک دستگاه کار می کرد. همان یک دستگاه هم فقط کانتینرهای ترانزیت را چک می کرد، کانتینرهایی که از کشوری داخل ایران می آمد یا از ایران بیرون می رفتند. کانیترهایی که داخل می شد، کنترل نمی شد! پرسیدم چرا ایکس ری نمی آوریم؟ گفتند تحریم هستیم. بررسی کردیم سه شرکت در ایران دانش بنیان این دستگاه را تولید می‌کنند. گفتم دستگاه های تولید داخل را خریداری کنید و کمکی به محققین است، گفتند اشعه‌ای که از این دستگاه ها خارج می شود، بسیار مضر است و راننده ها حاضر نیستند از این ایکس ری عبور کنند. معاونت علمی تحقیق و بررسی کرد و از سازمان انرژی اتمی خواستند این دستگاه ها را کنترل و چک کند، متوجه شدند ایکس ری که داخل تولید می شود به مراتب ضررش از نوع چینی و اروپایی کمتر است. با این وجود ایکس ری ها را از داخل خریداری نکردند! وزیر وقت خبر نداشت، فکر کنم تا الان هم هنوز خریداری نکردند. ایراد مسئولین ما این است که پشت میز نشین هستند یا پشت میز اداره‌ شان هستند یا علامه مجلسیان هستند و از این جلسه به آن جلسه می روند و صحنه ها را میدانی نمی بینند.

در این دوره دو ساله فعالیت شورا به عمده استان‌ها سفر کردم، در برخی از استان‌ها سه تا چهار بار از نزدیک مسائل بررسی شده و بسیاری از مسائل در میدان آشکار می شود.

دو یا سه ماهی است که سفرهای استان های اطراف را نرفتیم چون درگیر چهلمین سالگرد شورا هستیم و نشست های تخصصی برگزار می کنیم. در یک ماه اخیر حدود ۲۰۰ نشست تخصصی و همایش‌ برای چهلمین سالگرد با نخبگان کشور داشتیم. سالگرد را پشت سر بگذاریم مجدداً سفرهای استانی را شروع خواهیم کرد، منتظرم بودیم استانداران جدید بیایند و با آنها تعامل کنیم. خبر دارم برای برخی از استان‌های استاندارهای قوی انتخاب شده است امیدواریم بتوانیم اجرایی سازی مصوبات شورا را مخصوصاً در حوزه فرهنگ عمومی توسعه بدهیم. شورای فرهنگی عمومی هم در این مدت بسیار فعال شده است. همانطور که می دانید شورای فرهنگ عمومی و شورای هنر جزو شورای اقماری شورای انقلاب فرهنگی است ولی در وزارت ارشاد مستقر است و ریاست آن با وزیر ارشاد است و ان شاءلله با تعاملی که با ما، شورا و شورای فرهنگ عمومی استان‌ها دارند، شورای فرهنگ عمومی کشور فعال‌تر از گذشته هم پیش می رود. در دو سال گذشته هم خیلی فعالیت‌های خوب و گسترده‌ای داشته است.

* ورود شورا به مسأله کنکور با مواجهه شدید مخالفان روبرو شد؛ با توجه به کفایت صندلی‌های دانشگاه در بسیاری از رشته ها در حال حاضر برای تمام یا اکثریت بالای داوطلبان آیا برنامه‌ای برای حذف کنکور دارید؟  جدای از دیدگاه های کارشناسان مخالف یا موافق کنکور، برخی معتقدند مافیای کنکور از مخالفان برچیده شدن کنکور است، دیدگاه شما و برنامه شما چیست؟

مصوبه تاثیر معدل در زمان دولت دوازدهم در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شد. در حدود  ۱۰ سال پیش نیز قانونی در این زمینه مصوب گردید و اجرا نشد.

اخیراً شنیدم گفته اند سند هوش مصنوعی که شورا مصوب کرده چون مصوبات شورا ضمانت اجرایی ندارد، می خواهیم در مجلس هم تصویب کنیم. ما می گوییم ممنون هستیم که می‌خواهید سند شورا در مجلس هم تصویب شود، اما تحلیل شما قطعاً غلط است چرا که ضمانت اجرای مصوب شورا از مصوبات مجلس بیشتر است، شاهد آن هم مصوبه کنکور است؛ از ۱۰ سال پیش مصوبات متعدد درباره تاثیر قطعی و مثبت معدل در کنکور مطرح شد، اما هیچ کدام اجرا نشد. آنقدر اجرا نشد که رئیس مجلس وقت در سال ۹۷ به مسئولین نظام نامه ای در موضوع کنکور نوشت که چه کاری انجام دهیم؟ مجلس این موضوع را نتوانسته تحقق ببخشد و دستور داده شد که به شورای عالی انقلاب فرهنگی بیاید. در دولت دوازدهم در شورا مصوب شد و در دولت سیزدهم اصلاح شد و در دو سال اخیر اجرا شد. در دوره بنده، وزیر آموزش و پرورش با اراده و عزم جدی وارد شد، سازمان سنجش و شورای عالی انقلاب فرهنگی هم به میدان آمدند و در سال ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ اجرا شد. از آنجایی که اجرای آن کار سنگین و پر هزینه ای بود تمام مجموعه ها به میدان آمدند، برای حراست و جلوگیری از تقلب مجموعه امنیتی جلو آمد از جمله وزارت اطلاعات سپاه و نیروی انتظامی (فراجا) بسیار زحمت کشیدند. شهید رئیسی دستور دادند و تمام دستگاه های امنیتی و انتظامی آمدند چرا که به کنترل، دوربین‌ها و مراقبت‌هایی نیاز بود و وزارت ارتباطات باید اینترنت را مدیریت و کنترل می کرد. در حقیقت همه به میدان آمدند، یک اراده جمعی شکل گرفت و سال گذشته به خوبی اجرا شد و امسال به بهترین وجه اجرا گردید و نشان داد عدالت آموزشی را بیشتر تامین کرده است. البته فلسفه این مصوبه صرفا عدالت آموزشی نبود. عدالت آموزشی بحث دیگری است اینکه امکانات مدارس در شهرستان ها، روستاها و مناطق محروم باید ارتقا یابد راه دیگری را می‌طلبد.

پیش از این دانش آموزان مقطع متوسطه دوم به مدرسه، کتاب و معلم توجه نداشتند و به فکر تست زنی بودند. در کلاس ها که تست نبود، به کلاس های کنکور می رفتند که هزینه سنگینی به خانواده ها تحمیل می شد. مصوبه ای که عزیزان در شورای عالی انقلاب فرهنگی داشتند که شورای عالی آموزش و پرورش هم موافق بود که برای پایه دهم، یازدهم و دوازدهم آزمون ها نهایی شود البته در شورا برخی نظرشان این بود پایه دهم نباشد و فقط یازدهم و دوازدهم باشد، به هر حال به این جمع بندی رسیدند و رأی دادند. با این راهکار دانش آموزان به مدرسه بازگشتند و به معلم و کتاب های درسی توجه شد. اتفاق نظر معلمان بر این است که مصوبه حکیمانه است و به ما اصرار می کنند که به منتقدان این امر گوش ندهید و زیر بار فشارهایی که برخی به اسم نماینده مجلس دارند، اهمیت ندهید. جالب است چند نماینده مجلسی که فشار می آورند و هر روز توئیت می گذارند، کسانی هستند که ساعت ها با آنها صحبت کردیم و استدلال هم کردیم، در جلسات پذیرفتند اما فردا دوباره توئیت زدند. شک نکنید مخالفت شان با این مصوبه مدللانه نیست معللانه است، حالا علت هایش را خودشان و خدای خودشان می دادند.

به هر ترتیب ما تحقیق میدانی انجام دادیم و خانواده ها به این مصوبه راضی‌ هستند. دانش آموزان دو دسته هستند، یک دسته از دانش آموزان می گویند کنکوری می دادیم و به دانشگاه می رفتیم، اما الان سخت شده، عده دیگر از دانش آموزان می گویند باسواد شدیم. پارسال و امسال که این دانش آموزان به دانشگاه آمدند سطح سوادشان بیشتر است. کتاب خواندند و با متن سرو کار داشتند. حکمران کشور باید به فکر تمدنش باشد یا خیر؟ این چه تمدنی است که می گویند بگذارید کنکور به حالت سابق برگردد؟ معلل است نه مدلل.

دانش آموزان می گویند یک ماه هر روز باید امتحان بدهیم. فشار شدیدی بر اینهاست، شورا می گوید از ابتدا گفتیم پایه دهم نباشد که آموزش و پرورش هم اصرار داشت این پایه باشد، برای اینکه تعصب روی مصوبه خودمان نداشته باشیم با مخالفان مختلف صحبت کردیم و حرف شان را گوش کردم، برخی از نقدها قابل شنیدن و قابل تامل بود، برخی از افراد واقعا نیت خیری داشتند، اما برخی اصرار عجیب و غریبی دارند و استدلال متقنی پشت صحبت هایشان نیست. برخی هم استدلال هایی برای این مساله دارند که باید مقداری تعدیل شود. برای اینکه انصاف را رعایت کنم از تمام این افراد دعوت کردم و نکات و نظرات آن را شنیدم. البته برخی افراد انتقاد کردند که چرا به آنها میدان دادم ولی باید دَر اتاق من باز باشد و مخالف و منتقد شورا هم اگر نظری دارد، بشنویم. توصیه امیرالمومنین علی(ع) این است که استماع کنیم و حرف منطقی را بپذیریم.

چندی پیش همه نمایندگان کمیسیون آموزش را دعوت کردم که اعضا و رئیس کمیسیون آمدند، سه ساعت گفتگو شد، به چند مجموعه گفتیم نظر کارشناسی خود را به صورت کتبی به ما بدهند. کمیسیون آموزش مجلس نظر داده که تاثیر مثبت معدل در پایه دوازدهم حتما باشد اما پایه یازدهم تاثیر مثبت باشد و پایه دهم حذف بشود؛ این نظر رسمی کمیسیون آموزش است، حالا یک نماینده در کمیسیون این را قبول ندارد، من چه کار کنم؟

برخی از اعضای شورای عالی آموزش و پرورش می گویند پایه دهم و یازدهم و دوازدهم نباید حذف شود اما تعداد درس ها را تخصصی کنیم و درس های عمومی کم شود اما پایه ها باشد و تاثیر معدل مثبت باشد. نظر برخی افراد این است که فقط تاثیر مثبت پایه دوازدهم باشد، برخی نظرشان بر تاثیر مثبت پایه یازدهم و دوازدهم همه دروس است. از وزیر آموزش پرورش و شورای عالی آموزش و پرورش و مرکز پژوهش‌های مجلس خواستم نظر کارشناسی خود را به ما بدهند. مرکز پژوهش های مجلس کارهای میدانی هم انجام می دهد و نظرش را برای ما فرستاد. از برخی از مجموعه ها که کار میدانی انجام می دهند مثل صدا و سیما و جهاد دانشگاهی هم خواستیم کار میدانی انجام دهند بدین صورت که از خانواده ها و دانش آموزان بپرسید و نظرات ذینفعان را بگیرند. نظرات مختلف را جمع بندی می کنیم و در صحن شورا با حضور همین افراد مورد بحث و بررسی قرار می دهیم.

اصل تاثیر قطعی معدل در کنکور لغو نخواهد شد

استنباط می‌کنم اصل تاثیر قطعی معدل لغو نخواهد شد و تقریبا این مجموعه‌ها بر این امر اجماع دارند و با اینکه به مدل کنکور سابق برگردیم اجماعاً مخالف هستند. به صورت گذاره می گویم، اجماع بر این است که به گذشته برنگردیم و مدل آزمون و کنکور تستی قطعاً برای تعلیم و تربیت کشور مضر است و تست محور است و کلاس‌ها را متزلزل می‌کند.

مجموعه های مربوطه با اینکه معدل تاثیر قطعی بر کنکور داشته باشد، موافق هستند، اختلاف بین متخصصین و صاحب نظران در این است که چه پایه هایی و چه درس هایی در معدل لحاظ شود مثلاً اگر فقط پایه دوازدهم باشد سوالات از پایه دهم و یازدهم هم باشد یا خیر؟! این مساله محل بحث است که باید صبر کنیم تا نتیجه نهایی حاصل شود؛ اما تا زمانی که مصوبه جدید تصویب شود، مصوبه شورا سر جای خود است. نکته دوم اینکه دانش آموزانی که آزمون پایه دهم و یازدهم را داده اند زحمت کشیده اند و وقت گذاشته اند، اگر مصوبه جدیدی داشته باشیم باید ۱۴۰۶ اعمال شود و شامل این دانش آموزان نمی شود چرا که خلاف عدالت است.

فعلاً تصمیمی برای حذف کنکور گرفته نشده است

* شورا به حذف کنکور ورود نکرده است؟

این مساله هم محل بحث است که تاثیر معدل در کنکور ۴۰ یا ۵۰ یا ۶۰ درصد باشد؛ در این زمینه هم اختلاف نظر وجود دارد اما اینکه معدل تاثیر داشته باشد، محل بحث نیست. اینکه کنکور به طور کامل حذف شود فعلاً چنین تصمیمی در شورا مطرح نیست.

* با توجه به مهاجرت‌های گسترده نخبگان در سال‌های اخیر چه راهکاری برای حفظ نخبگان و سرمایه ی انسانی و علمی و  ژنتیکی کشور وجود دارد؟

آمار دقیقی از مهاجرت نخبگان نداریم

یکی از آسیب های دردناک، خروج نخبگان از کشور است.  گاهی می گویند همه در حال رفتن هستند که دقیق نیست اما یک نخبه هم برود برای کشور ما خسارت است چرا که عمدتاً نخبگان با امکانات داخل کشور رشد می کنند و متخصص می شوند و سپس از ایران می روند که واقعاً خسارت است و به نظرم اگر حکمرانی کشور به این مساله نپردازد نوعی سفاهت است.

متاسفانه هیچ مرکز رصد دقیقی که هم عدد و رقم داشته باشد و هم تحلیل دقیق داده‌ها و علت یابی کند و راهکار بدهد نداریم. البته مرکزی در دانشگاه شریف شکل گرفته که متاسفانه اطلاعاتش آنقدر دقیق نیست که به درد حکمرانی بخورد، نمی گویم اصلا مفید نیست ولی باید خیلی ارتقا پیدا کند.

خواهشم این است مخصوصاً مسئولین و وزرا در به کارگیری عدد و رقم دقت کنند، وقتی آمار دقیقی نداریم چرا عدد و رقم می دهند البته که در این زمینه در وضعیت تهدید هستیم نه بحران و باید این تهدید را حل کرد؛ ریاست جمهوری باید دستور بدهند مرکز رصد دقیقی این کار را دنبال کند و داده های دقیق جمع کند. ابزار داده وجود دارد، برخی می گویند راهی وجود ندارد که کاملا اشتباه می کنند. امکاناتی که در شورای عالی فضای مجازی و مرکز فضای مجازی است به صورتی است که می‌توانیم تحلیل رصدی و با کمک مجموعه آمار کشور اطلاعات را به دست بیاوریم و تحلیل و علت یابی کنیم. بخشی از علت‌ها را که تاکنون بررسی کردیم به مساله اشتغال برمی گردد. نخبه کشور که باهوش و با استعداد و جوان است و اختراعات و مقالات علمی و در بنیاد نخبگان پرونده دارد، اما هنوز در سازمان اداری استخدامی سهمیه جذب نخبگان نداریم. مشخص است که می رود.

زمانی به جشنواره رازی رفتم و جمعی از این جوان ها دور من جمع شدند و گفتند جایزه رازی را گرفتیم و با ما قرارداد پژوهشی بسته بودند که وزارت بهداشت حقوقی به ما می‌داد و کار پژوهشی از ما می‌گرفت که اخیراً قطع کرده اند. گفتند سازمان اداری استخدامی اعلام کرده تخلف کرده اید و قطع کردند. به وزیر بهداشت و معاونین و معاون اول شهید رئیسی آقای دکتر مخبر گفتم که اینها ۲۵۰ نفر هستند، ما کد استخدامی ۲۵۰ نفر را نمی‌توانیم حل کنیم؟! آقای مخبر گفت حتما پیگیری می کنم و انصافاً هم پیگیری کرد، شهید رئیسی هم پیگیری کرد، بعد از دو ماه دیدم به نتیجه نرسید، خدمت شهید رئیسی رفتم و گفتم می‌خواهم از دبیری استعفا بدهم، چه نیازی است اینجا دبیر شورا باشم در حالی که نمی توانیم ۲۵۰ نخبه را جذب کنیم، سند و نقشه جامع علمی کشور بنویسیم، پرسیدند هنوز حل نشده و سریع زنگ زدند و  پیگیری کرد و الحمدلله حل شد. سازمان اداری استخدامی باید به اندازه‌ای که معاون علمی رئیس جمهور و بنیاد نخبگان و شورای عالی انقلاب دغدغه جذب نخبگان را دارد این دغدغه را داشته باشد.

دوم اینکه وقتی جذب شدند می‌خواهند کار علمی کنند، نخبگان ما آزمایشگاه می خواهند، آزمایشگاه بعضی دانشگاه‌های ما فرسوده است که حتما معاونت علمی ریاست جمهوری و معاونت فناوری وزارت علوم باید بودجه قابل توجهی در نظر بگیرند و سازمان برنامه و بودجه این امر را جدی بگیرد و آزمایشگاه ها را به روز کند. باید در کشور آزمایشگاه ملی راه اندازی شود لذا در شورای عالی انقلاب فرهنگی بر روی طرح ۲ تا ۳ آزمایشگاه ملی کار می کنیم، اگر انجام شود به شدت درآمدزاست. بودجه ای که سازمان برنامه و بودجه‌ قرار می دهد، چند برابر آن برمی گردد؛ اما متأسفانه ما فقط دو متر جلوتر را می بینیم!

عامل دیگر مهاجرت نخبگان «احساس» است. در برخی از تحقیقات پیمایشی که انجام شده مثلا ۲۰ درصد برنامه ریزی برای مهاجرت کرده اند اما ۴۰ درصد می گویند تمایل به مهاجرت داریم. این احساس و تمایل یک امر منشی و هویتی است که با آزمایشگاه و امکانات حل نمی شود، فرد فقط می خواهد مهاجرت کند ولو در کشور دیگر کار در سطح پایین انجام دهد یا جایی را نظافت کند. مساله تمایل وقتی حل می شود که تعلق به هویت ایرانی اسلامی پیدا کند. حب به وطن که حب به ایمان است باید شکل بگیرد. عده ای اسلامیت می کنند و کسی اسم ایرانیت می برد می گویند ناسیونالیستی است. ایران و ایمان با هم انسان را حفظ می کند و مثل علم و ایمان دو بال رشد انسان است. ایران و ایمان باید با هم جمع شود تا اثرگذار باشد.

مساله مهاجرت از اولویت‌های ما به دستور رئیس جمهور است

در کل مساله مهاجرت از اولویت‌های ما به دستور رئیس جمهور است. در شورای عالی انقلاب فرهنگی رای گیری کردیم و اولویت ها احصا و شناسایی شدند و یکی از اولویت هایی که رتبه بالایی داشت، مساله مهاجرت بود. بخشی از تحقیقاتی که در این حدود دو سال انجام دادیم را اعلام کرد اما حتماً نیاز به مرکز رصد دقیقی است.

* در بحث فیلترینگ و فیلترشکن‌ها اختلافاتی بین برخی مقامات بلندپایه کشور وجود دارد. یکی از وعده‌های رئیس فعلی شورایعالی انقلاب فرهنگی هم رفع آن بود و در حال حاضر فشارهای زیادی از جانب رای‌دهندگان  به ایشان و بخش های دیگری از افکار عمومی به وی وارد می‌شود.. آیا شورا در این باره طرحی دارد؟ آیا فیلترینگ را بهترین راه حل برخی آسیب های فرهنگی فضای مجازی می دانید؟

متاسفانه یا خوشبختانه شورا درباره فیلترینگ طرحی نداشته است؛ در واقع چون جزو ماموریت های ما نبوده در این حوزه ورود نکردیم. این جزو وظایف شورای عالی فضای مجازی است من هم عضو مجازی نیستم که بدانم چه خبر است و به چه جمع‌بندی رسیده اند. تعاملی که با شورای عالی فضای مجازی داریم در بحث سواد رسانه است و در بعضی مقوله‌ها کمک می‌کنیم مثلاً سند هوش مصنوعی را با مشارکت شورای عالی فضای مجازی و دستگاه های دیگر به دستور شهید رئیسی دنبال و تدوین کردیم و به تصویب رسید اما در حوزه فیلترینگ نه میز این موضوع را داریم، نه کار کردیم چون شورای هم عرض ما انجام می دهد و طبیعتاً کار تکراری بود؛ ولی به نظر من مساله فیلترینگ از جمله مسائلی است که نباید احساسی به آن بپردازیم.

من نظر کارشناسی ندارم ولی می دانم فیلترشکن فروش ها سود کلانی بردند و بار اقتصادی برای مردم ایجاد شده است. خبر داریم و در جامعه می بینیم اما اینکه چه کار باید کرد و اگر فیلترینگ رفع شود اپلیکیشن‌های داخلی آسیب می‌بینند یا خیر؟ آیا به لحاظ اقتصادی رشد تولیدکنندگان اقتصادی بهتر می شود و اشتغال و تولید رشد می‌کند یا خیر؟ به نظر بنده وزارت ارتباطات، شورای عالی فضای مجازی و مرکز فضای مجازی و مجموعه‌های نخبگانی کشور باید طرح فنی، علمی و دانشگاهی بدهند. این مساله ی روسیه، چین و آمریکا هم بوده و هست و در حقیقت مساله کشورهای توسعه یافته نیز بوده و آن را حل کرده اند. باید تجربه دنیا را ببینیم و مجموعه این تجربه ها جمع شوند و به یک راهکار و راه حل عقلایی برسیم و مردم را از این سردرگمی خارج کنیم.

*شورای عالی انقلاب فرهنگی ایرادات و انتقاداتی به شیوه نامه جدید انضباطی دانشجویان وارد کرده و خواسته دو وزارتخانه علوم و بهداشت مورد بازنگری قرار بدهند. به کدام بندها و موضوعاتی ایراد وارد شده است؟

وظیفه ما شیوه نامه نویسی و ضابطه نویسی نیست و اشتباه است که شورا آیین نامه نگاری یا شیوه نامه نگاری کند یا به ضوابط خاص جزئی ورود کند یا آنچه دستگاه ها تصمیم گرفتند در شورا تصویب کنیم. حرف ما این است اسنادی داریم، مثل سند دانشگاه اسلامی، ضوابطی که نوشته می‌شود نباید با سند دانشگاه اسلامی تباین و تخالف داشته باشد، چون بحث ضوابط دانشجویی به نهاد رهبری در دانشگاه‌ها مربوط است و سند دانشگاه اسلامی هم که شورای اسلامی شدن دانشگاه ها دنبال می کند و ریاست آن با وزیر علوم است و جانشین آن رئیس نهاد رهبری در دانشگاه است. آنها بررسی کردند،  انتقادهایی داشتند که با اسناد بالادستی چالش‌هایی دارد. نامه‌ای به وزیر علوم و وزیر بهداشت نوشتیم که ضوابطی که تدوین شده بازنگری کنند تا با مصوبات شورا در تعارض نباشد. اینکه در چه مصادیقی با هم چالش و تعارض دارد، مواردی است که نهاد مقام معظم رهبری موارد را مدون کردند، حتی اعتقادمان این بود در مواردی هم اگر تعارضی بین دو تا سه دستگاه است و با هم اختلاف نظر دارند، آمادگی داریم در دبیرخانه شورا داوری کنیم و حل و فصل شود اما آنچه بر آن اصرار داریم این است که دستورالعمل‌ها خلاف مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی نباشد.

* اخیراً صحبت از تغییر در قانون دو تابعیتی مدیران ارشد کشور شد که در این باره بیان داشتید: « نسبت دادن رفع مشکل دو تابعیتی‌های مدیران ارشد به شورای عالی انقلاب فرهنگی کاملاً کذب است.» آیا شورا قصد ورود به این موضوع و راه حلی برای  آن را ندارد؟

نمی‌دانم چرا بعضی از آقایان که حتی هم لباسی ما هستند بی وجه حرفی را به شورا نسبت می دهند. اگر می‌دانند چنین نیست و نسبت می دهند بی تقوایی است، اگر نمی‌دانند نوعی گفتار ناشی از جهل است، سوال کنند بعد ادعا کنند. مسئله‌ای را دولت دنبال می‌کند و می خواهند از افرادی که فرزندانشان دو تابعیتی هستند یا تابعیت قهری به طور عام دارند و از اینها می خواهد استفاده کند و قانون مجلس اجازه نمی دهد البته قانون خیلی سفت و سخته دو تابعیتی است که مجلس سال ۱۳۱۹ مصوب کرده و در قانون مدنی هم آمده است، نمی توانند چنین افرادی را به کار بگیرند که البته در این زمینه تخلف زیاد می شود. اخیراً شنیدم یکی از شهردارهای یکی از شهرهای بزرگ فرزندانش تابعیت آمریکا دارند و به ایران نمی آیند اما سال هاست شهردار یکی از شهرهای بزرگ است، این خلاف قانون است و کسی هم جلوی آن را نمی گیرد. گاهی اوقات بعضی نماینده های مجلس روی برخی حساسیت بیشتری دارند که مسلم است مساله سیاسی است وگرنه مصادیق تخلف متعدد است. مصوبه مجلس این است که نظارت کنند و جلوی آن بگیرند. مقداری دعوا سیاسی و حزبی است که بسیار در تقنین خطرناک است، اما شورای عالی انقلاب فرهنگی دغدغه دیگری دارد که استفاده از نخبگان است. نخبگانی داریم که تابعیت قهری داشته مثلا پدرش سفیر بوده یا مسئولیتی در کشورهای خارجی داشته و آنجا به دنیا آمده و تابعیت قهری پیدا کرده است. در خصوص درست یا غلط بودن تابعیت قهری جزئیات دقیقی ندارم، حالا به ایران برگشته چون تابعیت قهری آن کشور را دارد نمی‌توانیم از او در هیئت علمی استفاده کنیم، در این میان فردی می گوید این همه فارغ التحصیل دانشگاه داریم که بیکار هستند و جذب نمی کنید چرا سراغ دوتابعیت ها می روید. متوجه مساله نشده اند، کسی نگفته هر که تابعیت قهری دارد جذب کنیم، کسی نگفته کسانی که فارغ التحصیل، نخبه و صلاحیت جذب دارند را جذب نکنیم.

گاهی در موضوعاتی نخبه‌هایی داریم و کشور به اینها نیاز دارد، در کنار نخبه‌های دیگر که به آنها نیاز داریم اما او تابعیت قهری داشته، قانون می گوید نباید او را جذب کنیم، می خواهیم مرجعیت علمی پیدا کنیم یا نه؟ این مساله باید حل شود. شورای عالی انقلاب فرهنگی می‌تواند مصوبه برای حل این داشته باشد؟ خیر چون مصوبه مجلس است و اگر مجلس موردی مصوب کرده باشد حق نداریم ورود کنیم. در مواردی که مجلس مصوبه ندارد، شورا مقدم بر آن مساله ای را حل کند آن هم با دستوری که مسئولین عالی رتبه نظام بدهند می تواند ورود کند اما نمی توانیم مصوبه قانون مدنی را لغو کنیم. در شورا دغدغه‌ ما این است نخبگانی که تابعیت قهری داشتند یا سالها در کشوری تحصیل کرده و تابعیت گرفته اما الان می خواهد برای ایران ۱۰ تا ۱۵ سال خدمت کند نمی‌توانیم استفاده کنیم. در حالی که حضرت آقا فرمودند کشور مرجعیت علمی پیدا کند. این دغدغه شوراست اما این دغدغه را خود شورا نمی تواند حل کند و باید مجلس حل کند.

خواهشم از نمایندگان مجلس این است که دعوای سیاسی را کنار بگذارند. یکی از نمایندگان نسبت به شخصی خیلی حساس است که فرزندانش فلان است اما همان نماینده مجلس نسبت به مسئول دیگری می گوید نه اجازه بدهید بماند نیازش داریم. اگر او دو فرزندش خارج از کشور است، آن دیگری چهار فرزندش خارج از کشور است.

اگر مسائل کشور گرفتار سیاست زدگی باشد قطعا آسیب است و مردم این را می فهمند. می فهمند او دلش برای اسلام و مسلمین می سوزد یا دعوای سیاسی است. حتما تاکید دارم باید مر قانون پیاده شود، قانون حتی قانون غلطی باشد نباید تخلف شود، قانون غلط را با فرایند تقنین اصلاح کنند البته همانطور که در اخبار آمد بعضی از کسانی که با موسسه نشر آثار حضرت آقا ارتباط دارند دستوری داده اند تا بحث تابعیت قهری را بتوانند از نظر قانونی در مجلس حل کنند و ارجاع داده اند که از سوی مجلس به آن توجه شود.

به طور کلی دغدغه شورا در بحث دو تابعیتی با دغدغه‌ای که اخیراً برای مسئولیت‌ها مطرح هست، کاملاً متفاوت است.

*در خصوص افزایش ظرفیت پزشکی نیز اظهارات متفاوتی مطرح می شود، تصمیم شورای عالی انقلاب فرهنگی در این خصوص چیست؟

افزایش ظرفیت پزشکی از مسائلی است که شورا مصوب کرده با این شرط که زیرساخت ها و نیازهای بیمارستانها و دانشگاه های علوم پزشکی را سازمان برنامه و بودجه تخصیص بدهد. بخشی اجرا شد و افزایش ۲۰ درصد ظرفیت پزشکی انجام شد ولی سازمان بودجه، افزایش بودجه‌ای در نظر نگرفت به همین خاطر روسای دانشگاه های علوم پزشکی و بیمارستان‌ها گله داشتند. از دوره شهید رئیسی هم این گله بود و اکنون هم مطرح است، هم وزیر فعلی و هم وزیر قبلی انتقادهایی داشتند. یکی از کارهای جدیدی که انجام دادیم کمیسیون سلامت را در فرهنگستان علوم پزشکی راه انداختیم که آنها مسائل را کارشناسی و جمع بندی کنند و جمع بندی را در اختیار ما قرار بدهند. آخرین جمع بندی این بود که حداقل این مصوبه دو تا سه سال اجرا نشود تا بتوانند زیرساخت‌ها را تامین کنند. منتظریم هر موقع وزیر بهداشت جدید از ما تقاضا کند این امر در شورا مطرح شود، آن را مطرح کنیم و هر تصمیمی اعضا گرفتند، ابلاغ خواهیم کرد.

* چند سالی است به عنوان دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ایفای مسئولیت می کنید. ارزیابی شما از  عملکرد خودتان با توجه به امکانات موجود و معضلات مختلف چیست؟ آیا رضایت دارید؟ با در نظر گرفتن جمیع جهات،  چه نمره‌ای به خود می‌دهید؟ بازخوردها از عملکرد شورای عالی انقلاب فرهنگی در بازه ای شما دبیری آن را بر عهده داشته ایدچیست؟

اجازه بدهید به این سوال پاسخ ندهم چرا که معمولاً روحیه ام اینگونه است که حتی نسبت به کارهای علمی شخصی خودم هم سعی کردم در مباحث فلسفی و فقهی نوآوری داشته باشم، هیچ موقع از خودم راضی نبودم اما نه نارضایتی که شکست در کار تلقی شود بلکه نارضایتی که باعث تکامل و تعالی شود لذا معمولا به خودم نمره خوبی ممکن است ندهم و معتقدم خیلی خلاء و فاصله تا وضع مطلوب داریم.

۱۲ تا ۱۷ ساعت کار می‌کنم

در شورا از شنبه تا پنجشنبه درگیر هستم و جمعه را برای مطالعات شخصی گذاشتم. اگر سفری و برنامه‌ای پیش نیاید معمولا مباحثه فقه حکمرانی که برای جمعی از فضلای حوزه دارم را جمعه ها برگزار می کنم، ولی در طول هفته از شنبه تا پنجشنبه ۱۲ تا ۱۷ ساعت کار می‌کنم و برای شورا وقت می‌گذارم و هیچ مسئولیت دیگری ندارم. برخی ابوالمشاغل هستند و دو تا پنج مسئولیت دارند و می گویند اجازه ندادیم هیچ کدام روی زمین بماند!

در طول این مدت تمام تلاش خود را کرده و می کنم و در نهایت براساس گزارشی که دادیم مردم، متخصصین و نخبگان داوری کنند و ببینند نسبت به گذشته تعالی و ارتقای پیدا کرده یا خیر.

در خصوص اینکه موانعی داریم، حضرت آقا از شورا انتظار دارد هم نقش ستاد و هم قرارگاه را داشته باشد. یعنی ستاد سیاست گذاری و قرارگاهی باشد که دستگاه‌های دولتی و حاکمیتی مثل وزارت ارشاد، سازمان تبلیغات که یکی دولتی و دیگری حاکمیتی است و تشکل‌های مردمی را به خط کنیم که این مصوبه اجرا شود. با تعامل شخصی که با تشکل‌های مردمی داشتم و از قدیم ارتباط داشتم اینها به حرف ما گوش می دهند، رئیس سازمان تبلیغات و وزیر ارشاد، چه تضمینی است ولو عضو شورا، بعضی وزرا عضو شورا نیستند مثلا وزیر ورزش عضو شورا نیست ولی تعامل زیادی با فرهنگ ورزش داریم. فدراسیون‌های مختلف سر می زنم و تمریناتشان را می‌بینم، ناشنوایان فوتبال چند روز گذشته به مالزی رفتند، ساعت ۶ صبح از زیر قرآن رد شان کردم، با آنها صحبت کردم و روحیه دادم بعد سوار اتوبوس شدند، ما با اینها در تعاملیم ولی اگر مصوبه ای داریم، بودجه مصوبه را چه کسی باید تامین کند؟ سازمان برنامه و بودجه. رابطه سازمان برنامه و بودجه با مصوبات شورا کجاست؟ خلاهای ساختاری در این قصه داریم. برخی اعضای حقیقی در شورا داریم که انصافاً وقت زیادی می گذارند هر کاری به دوش شان قرار می دهیم انجام می دهند و پیگیرند. برخی دیگر اعضای حقیقی اصلا فرصت ندارند برای این امور وقت بگذارند. اعضای حقوقی بعضاً سرشان شلوغ است و نهایت در جلسه شورای عالی که دو هفته یک بار است، شرکت می کنند. بسیاری از کارها در شورای معین و در دبیرخانه انجام می شود.

نیاز به یک اراده جمعی برای کار قرارگاهی در شورا داریم. این اتفاق بیفتد قول می دهم اثربخشی تصمیمات شورا ۵۰ برابر می شود. باید مصوبات و تصمیمات این شورا را سازمان برنامه و بودجه پشتیبانی کند، وقتی در شورا قبل از بنده تصمیم گیری شده ۲۰ درصد افزایش ظرفیت پزشکی، عقلا به این رسیدند و فکر کردند اما گفتند زیرساخت‌ها هم تأمین شود اما نکردند یا بحث مهاجرت اگر سازمان برنامه و بودجه به میدان نیاید مساله مهاجرت حل نمی شود.

اگر اراده جمعی صورت بگیرد اثربخشی تصمیمات شورای عالی انقلاب فرهنگی چند برابر خواهد شد

در خصوص حجاب بخش قابل توجهی از مسائل ما مربوط به پوشاک است. کمک و حمایت از تولید کننده داخل است که باید پشتیبانی شوند. اینکه می گویند چرا این مصوبه شورا اجرا نشد فقط یک مصوبه است. یک شبکه باید پشتیبانی کنند، بهترین سند دانش بنیان امنیت غذایی را نوشتیم. در سال ۱۰ تا ۱۱ میلیون تن گندم برداشت داریم، در برداشت اول یک میلیون تن، درصد قابل اعتنایی از این گندم توسط کمباین از بین می رود؛ وقتی دولت می خواهد پول گندم کاران را بدهد باید از صندوق توسعه ملی مجوز از رهبری بگیرد تا پول شان را بدهد. گندم از بین می رود، اینها را در سند آوردیم، راهکار دارد، از تولید تا مصرف مواد غذایی ۳۰ درصد ضایعات داریم. راهکار را در سند دانش بنیان آوردیم چه کسی باید اجرا کند؟ از شورای عالی انقلاب فرهنگی ایراد می گیرند و می گویند سند به چه درد می‌خورد؟ سند، برنامه است اما چقدر اراده است که وزارت جهاد کشاورزی اجرا کند یا وزارت جهاد کشاورزی خواست اجرا کند چقدر سازمان برنامه و بودجه پشتیبانی می کند، چقدر صدا و سیما و سایر رسانه ها گفتمان سازی می کند تا الگوی مصرف شکل یابد و ۳۰ درصد ضایعات به ۲۰ درصد برسد؟ تأکید ما این است که اگر اراده جمعی صورت بگیرد اثربخشی تصمیمات شورای عالی انقلاب فرهنگی چند برابر خواهد شد.