آیت‌الله جوادی آملی: ملت اگر بخواهد بایستد باید جیب و کیفش پر باشد / خدا هیچ ملتی را با تازیانهای دردناکتر از فقر نزد
یکی از مراجع تقلید با بیان اینکه امیرالمؤمنین(ع) با تولید به دنبال از بین بردن فقر بودند، گفت: ملت اگر بخواهد بایستد باید جیبش پر باشد کیفش پر باشد؛ همه به ویژه مسئولان باید عاقلانه و عادلانه کوشش کرده و نیاز جامعه را برطرف کنند.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی بنیاد بین‌المللی اسراء، آیت الله جوادی آملی در جلسه درس اخلاق هفتگی به ادامه مبحث شرح نهج البلاغه ـ حکمت ۱۱۱ ـ پرداخت و بیان کرد: صد و یازدهمین کلمه حکیمانه نهج البلاغه این جمله نورانی است که وجود مبارک امیرالمؤمنین طبق این نقل فرمود: «لَوْ أَحَبَّنِی جَبَلٌ لَتَهَافَتَ»؛ یعنی اگر کوه بخواهد محبت مرا تحمل کند، متلاشی میشود، برای کوه تحمل محبت علی(صلوات الله و سلامه علیه) دشوار است.
وی اظهار کرد: اینگونه از تعبیرها که نشانه تشبیه و تمثیل را هم به همراه دارد ریشه قرآنی دارد. قرآن را خدای سبحان با یک اوصاف علمی معرفی کرد و یک سلسله اوصاف تشبیهی و تنزیهی. آن اوصاف علمیاش این است که این وحی الهی است و شبیه‌پذیر نیست، آوردن مثل آن هیچ ممکن نیست، یک سلسله بیان‌هایی هم درباره بزرگداشت قرآن به صورت تشبیه و تمثیل ذکر شده که ﴿لَوْ أَنزَلْنَا هذَا الْقُرْآنَ عَلَی جَبَلٍ لَرَأَیْتَهُ خَاشِعاً مُتَصَدِّعاً مِنْ خَشْیَهِ اللَّهِ﴾ یعنی اگر کوه عاقل بود و میتوانست تحمل کند، با همه صلابت و قدرتی که داشت مقدورش نبود، همین حقیقت درباره انسان کامل و معصوم یعنی اهل بیت(علیهم السلام) که عِدل قرآناند، مثل قرآناند، حقیقت قرآن در حقیقت اینها ظهور و نفوذ تام دارد، وارد شده است.
این مرجع تقلید افزود: اگر در قرآن آمده که کوه نمی‌تواند قرآن را تحمل کند وجود مبارک امیرالمؤمنین هم فرمود حقیقت آن علمی که من دارم و آن را به صورت یک محبت که حکمت عملی است در بیاورم و کسی دوست واقعی من باشد که حقیقت مرا درک بکند و برابر آن درک محب من باشد این اگر کوه باشد متلاشی میشود «لَوْ أَحَبَّنِی جَبَلٌ لَتَهَافَتَ».
وی ادامه داد: بنابراین «فهاهنا امور اربعه»؛ اول حقیقت قرآن است، دوم تمثیل قرآن است. سوم حقیقت علی بن ابیطالب است، چهارم تمثیل ولایت. پس اگر در سوره مبارکه «اعراف» یا آیات دیگر آمده که اگر قرآن بر کوه نازل میشود کوه را متلاشی میکند همان بیان را وجود مبارک حضرت امیر دارد که اگر کوه بخواهد محبت مرا تحمل بکند متلاشی میشود، چون محبت مرحله‌ای از عشق است، اول اینکه بدون معرفت، حقیقت عشق و یافت حقیقت عشق در سایه معرفت محبوب و توجه به محبوب و فنای در محبوب حاصل نمی‌شود.
آیت‌الله جوادی تصریح کرد: دوم اینکه اگر یک چیزی بهنام حقیقت محبت، محبت علی(ع) در کسی حاصل شود این هم متلاشی خواهد شد. پس «لَوْ أَحَبَّنِی جَبَلٌ لَتَهَافَتَ».
وی بیان کرد: حضرت امیرالمومنین(ع) نشانه اهل‌بیتی بودن و علوی بودن را در آن وصیت دوم ذکر کرده است که اگر کسی با ما رابطه داشته باشد باید فلان کار، فلان کار، فلان کار را بکند. فلان وصف، فلان وصف، فلان وصف را داشته باشد. یکی از چیزهایی که در آن فرمود این بود که فرمود: «مَنْ أَحَبَّنَا أَهْلَ الْبَیْتِ فَلْیَسْتَعِدَّ لِلْفَقْرِ جِلْبَابا»، و «مَنْ تَوَلَّانَا فَلْیَلْبَسْ لِلْمِحَنِ إِهَابا»، «مَنْ أَحَبَّنَا بِقَلْبِهِ وَ أَعَانَنَا بِلِسَانِهِ وَ قَاتَلَ مَعَنَا بِیَدِهِ فَهُوَ مَعَنَا فِی الْجَنَّهِ فِی دَرَجَتِنَا وَ مَنْ أَحَبَّنَا بِقَلْبِهِ وَ لَمْ یُعِنَّا بِلِسَانِهِ وَ لَمْ یُقَاتِلْ مَعَنَا فَهُوَ أَسْفَلُ مِنْ ذَلِکَ بِدَرَجَهٍ وَ مَنْ أَحَبَّنَا بِقَلْبِهِ وَ لَمْ یُعِنَّا بِلِسَانِهِ وَ لَا بِیَدِهِ فَهُوَ مَعَنَا فِی الْجَنَّهِ وَ مَنْ أَبْغَضَنَا بِقَلْبِهِ وَ أَعَانَ عَلَیْنَا بِلِسَانِهِ وَ یَدِهِ فَهُوَ فِی أَسْفَلِ دَرَکٍ مِنَ النَّارِ»؛ اگر کسی دوست ما بود درجاتی دارد چندین درجه برای دوستی ذکر کرد حکم هر درجه را ذکر کرد. اگر کسی معاذالله دشمن ما بود که جای او در جهنم است.
آیت‌الله جوادی آملی مطرح کرد: جریان فقر هرگز به این معنا نیست که انسان فقر مادی که با بی‌آبرویی همراه است آن جزء خواص شیعیان اهل بیت باشد که فرمود: «مَنْ أَحَبَّنَا» برای فقر آماده باشد. این فقر را خود حضرت امیر فرمود: «مَا ضَرَبَ اللهُ الْعُبَاد بِسُوطٍ أَوْجَعُ مِنَ الْفَقْرِ» سوط یعنی تازیانه. خدا هیچ ملتی را با تازیانهای دردناکتر از فقر نزد. چه فرد چه ملت، خدا نکند که محتاج به فقر باشند. باید همه مخصوصاً مسئولین باید عاقلانه و عادلانه کوشش بکنند که نیاز جامعه را برطرف کنند.
وی اظهار کرد: فقر به معنای نداری، یک تازیانه دردناکی است که طبق بیان نورانی خود حضرت امیر که فرمود: «مَا ضَرَبَ اللهُ الْعُبَاد بِسُوطٍ» یعنی تازیانه «أَوْجَعُ مِنَ الْفَقْرِ». بعد خودش در یک بیانی دیگر فرمود: «لو تَمثّل لِی الفقر رجلاً لَقَتلتُهُ»من تلاش و کوششم این نیست که فقیر را اداره کنم، فقرا را اداره کنم. کوشش حکومتی من این است که جلوی فقر را با تولید و امثال تولید بگیرم. من اگر فقر را ببینم گردن فقر را میزنم، نه به فقیر کمک میکنم. کمک کردن به فقیر امر عاطفی است. فقرزدایی و ملت را آبرومند کردن، قائمه به پا کردن این یک فخر است.
وی ادامه داد: فقیر به معنی گدا نیست. در عربی اگر کسی وضع مالی‌اش خوب نیست نمی‌گویند فاقد است، ندارد. می‌گویند این فقیر است. فقیر یعنی کسی که ستون فقراتش شکسته است و قدرت قیام ندارد.
این استاد حوزه علمیه افزود: در سوره مبارکه «نساء» فرمود شما بدانید که این مال عامل قیام شماست این مال را به دست یک انسان و مسئول بی‌درک ندهید. ﴿لا تُؤْتُوا السُّفَهاءَ أَمْوالَکُمُ الَّتی جَعَلَ اللَّهُ لَکُمْ قِیاماً﴾ ملت اگر بخواهد بایستد باید جیبش پر باشد کیفش پر باشد. ملتی که جیبش خالی است کیفش خالی است ایستاده نیست. این افتاده است. این گدا نیست این فقیر است فقیر یعنی ستون فقراتش شکسته است. این ویلچری است. حضرت هرگز نمیفرماید اگر کسی دوست من شد ویلچری بشود، آن فقر الی الله است، آن نیاز به خداست. اگر کسی دوست علی شد باید احساس بکند که هر چه دارد در کنار سفره الهی است و ﴿ما بِکُمْ مِنْ نِعْمَهٍ فَمِنَ اللَّه﴾.
آیت الله جوادی آملی در پایان اظهار کرد: نتیجه اینکه حقیقت ولایت اهل بیت(ع) حقیقت قرآن است، یک؛ در قرآن یک سلسله تحقیق است یک سلسله تمثیل، دو؛ تحقیقش همان است که ﴿لا یَأْتیهِ الْباطِلُ مِنْ بَیْنِ یَدَیْهِ وَ لا مِنْ خَلْفِهِ﴾، کتابی آوردیم که اگر جن و انس جمع بشوند نمی توانند مثل آن بیاورند و درباره تشبیه هم فرمود: ،﴿لَوْ أَنزَلْنَا هذَا الْقُرْآنَ عَلَی جَبَلٍ لَرَأَیْتَهُ﴾ و تجلی الهی که باعث متلاشی شدن انسان می شود، همین بیان‌ها را وجود مبارک حضرت امیر درباره خود و شاگردان مخصوص خود فرمود که اگر کوهی بخواهد علوی باشد، متلاشی می شود.
