عارف: در حوزه وقف آموزشی و پژوهشی نسبت به آنچه باید باشیم، عقب هستیم – هشت صبح

به گزارش خبرنگار مهر، محمدرضا عارف، معاون اول رئیس جمهور در اختتامیه نخستین جشنواره اعطای نشان نیکوکاری با بیان اینکه امر خیر، ریشه در فرهنگ ایرانی و اسلامی ما دارد، گفت: انتخاب تعدادی از مؤسسات خیریه که در کشور ما حضور دارند از میان خوبان کار دشواری است، معمولاً در گزینش، تعداد محدود انتخاب می‌شوند.

وی ضمن تقدیر و تشکر از حجت الاسلام خاموشی که ساماندهی خوبی به خیریه و وقف در کشور داده اند، اظهار کرد: خیریه در ذات مردم ماست و عموماً خیر علاقه‌ای به معرفی خود ندارد و معتقد است خداوند ناظر و ارزیاب اعمال اوست و اما وظیفه خلق خداست که از این اقدامات خیرخواهانه تقدیر کند.

عارف عنوان کرد: وقف کار خیر مستمر است. دو مدل فعالیت خیرخواهانه داریم یکی موردی پیش می‌آید و فردی اقدامی می‌کند مثلاً در اول انقلاب با بحران کلاس درس مواجه بودیم و خیرین حمایت کردند. برخی خیرین اعتقاد به استمرار بهره برداری از کار خیرشان دارند و وظایفی که بر عهده اوقاف است از این نوع است.

وی افزود: آگاهی خیرین به نیازهای اجتماعی مردم همواره مورد توجه بوده است. وقف امری پویاست وقفهای موردی هم ارزشمند است، پویایی وقف متناسب بودن با شرایط زمان است، ممکن است زمانی با بحران آموزشی مواجه باشیم نهضت مدرسه سازی باید راه بیافتد.

معاون اول رئیس جمهور با بیان اینکه توجیهات لازم برای امر وقف زمانی ضعیف بوده و نمود کمتری داشته گفت: راهبرد انقلاب اسلامی از روز اول توسعه آموزش و علم و فناوری بوده، بنا بر این قرار گرفت در آمورش عالی خوداتکا باشیم و مقدمه آن پیشرفت آموزش و پرورش بود.

وی عنوان کرد: در اولویت آموزش در قبل از دانشگاه خوب جواب گرفتیم به بحث دانشگاه رسیدیم امروز در این بخش غیر از خوابگاه سازی که برای خیرین ملموس بود در بخش‌های دیگر خیلی موفق نبودیم. بر این باور هستیم اصل، توسعه منابع انسانی است اگر بنا باشد فقط اتکا به منابع دولتی باشد، در آینده تغییرات چندانی شاهد نخواهیم بود.

عارف با تاکید بر وقف علمی، عنوان کرد: دانشگاه تهران جزو موسساتی است که بسیاری اموالش وقف بوده است، وقف علمی وقفی است که برای توسعه علم و فناوری و استفاده از فناوری‌های پیشرفته در آموزش کشور استفاده می‌شود در قبل از اسلام هم وقف وجود داشته است در مدارس علمیه و کارهای بزرگی که دانشمندان انجام داده اند منابعشان مردمی تأمین می شده و در اسلام نیز ریشه دارد.

معاون اول رئیس جمهور گفت: توسعه فناوری پیشرفته که در زندگی انسان‌ها مؤثر است به سرمایه نیاز دارد که بودجه محدود دولتی امکان تامینش را ندارد. در سایر کشورها نیز موضوع وقف همواره مورد توجه بوده و هست، در اروپا از قرن ۱۹ شاهد وقف علمی هستیم بخشی از توسعه علم در دنیا مرهون وقف است.

وی با اشاره به مدل‌های وقف گفت: یک نوع وقف، وقف مالی است که برای توسعه آموزش و پژوهش و عام المنفعه است. نوع دیگر، وقف معنوی است، دانشمندان با مشکلاتی مواجه هستند و برای اینکه دغدغه علمی داشته باشند مهم است در حوزه‌های دیگر نگرانی و دغدغه نداشته باشند. وقف زیرساختی، بسیار برای پژوهش‌ها مورد نیاز است مانند ساخت آزمایشگاه، نمونه معروف در دنیا، بنیاد فرهنگی در آمریکا که بسیار موفق در تحقیق و توسعه و نوآوری بوده و بیل گیتس که بخش زیادی از اموال خود را در بهداشت و فناوری‌ها وقف کرده در آسیا نیز در ژاپن و کره جنوبی که در فناوری و تولید علم پیشتاز هستند در وقف علمی نیز پیشتاز هستند.

عارف بیان کرد: رشد موقوفات در ۲۰۲۱ در آمریکا ۲۰ درصد بوده و رشد ارزشی ۳۵ درصد داشته اند. دانشگاه هاروارد تماماً وقف است در انگلیس ۱۲ درصد فعالیت خیرخواهانه صرف فعالیت آموزشی و پژوهشی می‌شود و در ایران آمار وجود ندارد. البته روند خوب است اما نسبت به آنچه باید باشد و حرف اول را در زمینه علم بزنیم عقب هستیم خیرین با همکاری اوقاف و وزارتخانه‌های زیربط نهضت جدی در بخش علمی داشته باشند.

وی افزود: برای اینکه سازمان یافته تر از ظرفیت خیرین استفاده کنیم دولت و خیرین باید اقداماتی در نظر بگیرند دولت باید قوانین و چارچوب‌هایی صحیح وضع کند برنامه ملی برای حمایت از برنامه‌های علمی داشته باشیم

از این ابتکار ارزشمند صمیمانه تشکر می‌کنم ساماندهی خیرین بسیار ارزشمند است. تعامل و نشست مشترک باعث گسترش امر خیر می‌شود. باید در چارچوب اولویت بتوانیم خیرین را ساماندهی کنیم تا از این ظرفیت برای حل مشکلات بهره ببریم.