پزشکیان در حالی رئیس جمهور می شود که تهران با انزوای بین المللی و وضعیت اقتصادی آشفته مواجه است / پزشکیان یعنی ارائه یک چهره معتدل از ایران؛ این می تواند موجب تسهیل گفتگوها بین ایران و غرب شود

نادین ابراهیم و مایکل ریوس در یادداشتی در سی ان ان نوشتند: در حالی که تنش ها در فضای داخلی و محیط بین المللی ایران بالا گرفته است، کاندیدای اصلاح طلب، مسعود پزشکیان روز جمعه توانست با شکست رقیب تندروی خود، پیروز کارزار انتخابات ریاست جمهوری این کشور شود.

به گزارش سرویس بین الملل «انتخاب»، در ادامه این مطلب امده است: از میان بیش از ۳۰ میلیون رای اخذ شده در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری ایران، مسعود پزشکیان موفق شد با کسب ۵۳.۶ درصد آرا، کاندیدای محافظه کار، سعید جلیلی را شکست دهد. میزان مشارکت در این انتخابات ۴۹.۸ درصد اعلام شده است. 

پزشکیان در حالی بر مسند ریاست جمهوری می نشیند که ایران با انزوای بین المللی فزاینده، نارضایتی داخلی، وضعیت اقتصادی آشفته و احتمال رویارویی مستقیم با اسرائیل مواجه است. 

این نماینده مجلس تنها کاندیدای اصلاح طلبی بود که در رقابت برای تصاحب بالاترین مقام اجرایی کشور حضور داشت.

رهبران کشورهای روسیه، عربستان، پاکستان و سوریه از جمله رهبران جهان هستند که پیروزی پزشکیان را تبریک گفته اند. وزارت امور خارجه آمریکا با تایید پیروزی پزشکیان گفته، انتخابات ایران را «نه آزاد می داند و نه عادلانه» و اینکه نتیجه این انتخابات «تاثیر ملموسی بر رویکرد ایالات متحده در قبال ایران نخواهد داشت.» سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در ادامه آورده است: «ما انتظار نداریم که این انتخابات منجر به تغییری بنیادین در مسیر حرکت ایران یا احترام بیشتر به حقوق شهروندان این کشور شود.»

کارشناسان معتقدند ارائه یک چهره معتدل تر از ایران در قامت رئیس جمهور می تواند موجب تسهیل گفتگوها بین ایران و دولت های غربی شود. در داخل نیز پزشکیان ممکن است برخی تغییرات اجتماعی را که در جریان کارزار انتخاباتی اش بر آنها تاکید داشته به انجام برساند، هرچند که کارشناسان هشدار می دهند تحقق چنین اقداماتی به هیچ عنوان تضمین شده نیستند.

صنم وکیل، مدیر برنامه خاورمیانه و شمال آفریقای اندیشکده چتهم هاوس لندن در این باره گفت، بعید است انتخاب پزشکیان بتواند به صورت فوری منجر به تغییر در سیاست های ایران منجر شود. وی افزود: «اما پزشکیان تصریح کرده که تلاش خواهد کرد از طریق و درون سیستم کار کند تا زمینه را برای ایجاد یک فضای آرام تر فراهم نماید.»

وکیل با بیان اینکه رئیس جمهور منتخب اصلاح طلب تضمین نکرده که می تواند این تغییرات را به سرانجام برساند، گفت این نشان دهنده محدودیت های اختیارات رئیس جمهور در ایران است. «اما انتخاب وی ممکن است فضای مانور نسبتا بیشتری را در زمینه آزادی های اجتماعی ایجاد نماید.»

رعنا رجبی، یکی از زنان ایرانی است که از انتخاب پزشکیان خوشحال است. او گفت: «صریح بگویم من فقط امیدوارم گرانی ها کاهش یابد و اشتغال جوانان آسانتر شود، همین. من هیچ احساس خاص دیگری ندارم.» وی افزود، امیدوارم «دختران و مردم بتوانند آسانتر از قبل در خیابان ها بدون اضطراب ناشی از احتمال برخورد پلیس راه بروند.»

اما تغییر سایر سیاست های به ویژه سیاست خارجی ایران احتمالا کاری بس دشوارتر خواهد بود.

پزشکیان در شرایطی به ریاست جمهوری ایران می رسد که کشورش درگیر تنش های فزاینده با اسرائیل و متحدان غربی اش شده که در نتیجه جنگ در غزه و پیشرفت برنامه هسته ای ایران رخ داده است.

همین ۳ ماه پیش بود که همزمان با گسترش جنگ در غزه، ایران و اسرائیل برای اولین بار به تبادل آتش مستقیم پرداختند. اسرائیل اکنون خود را برای گشودن یک جبهه احتمالی دیگر با حزب الله، اصلی ترین نیروی نیابتی ایران در منطقه باز می کند. 

جنگ لفظی میان ایران و اسرائیل طی هفته گذشته و پس از آن بالا گرفت که هیئت نمایندگی ایران در سازمان ملل اعلام کرد که اگر اسرائیل «دست به تجاوز نظامی همه جانبه» به لبنان بزند، «یک جنگ نابودکننده در پیش خواهد بود.» در بیانیه هیئت نمایندگی ایران همچنین آمده است: «تمام گزینه ها از جمله درگیر شدن کامل همه جبهه های مقاومت روی میز قرار دارد.»

اسرائیل کاتز، وزیر امور خارجه اسرائیل در واکنش به این موضع گیری گفته: «رژیمی که تهدید به نابودی می کند سزاوار نابودی است.»

به گفته کارشناسان، انتظار نمی رود که پزشکیان تغییری در زمینه رویارویی ایران و اسرائیل ایجاد نماید.

پزشکیان در جریان کارزار انتخاباتی خود از ژنرال قاسم سلیمانی، فرمانده فقید نیروی قدس سپاه که در سال ۲۰۲۰ توسط نیروهای آمریکایی ترور شد تمجید کرده است. رئیس جمهور منتخب ایران در آخرین مناظره تلویزیونی اش گفت: «من، (سردار سلیمانی) را یک منبع غرور ملی و خاری در چشم دشمنانمان می دانم.»

اما هرچند دولت های غربی انتظار ندارند که انتخاب وی منجر به تغییری در روابطشان با ایران شود، پزشکیان مطمئنا کاندیدایی است که آنها ترجیحش می دهند، زیرا به عقیده تحلیلگران راهیابی رقیب وی به پاستور تنها می توانست موجب تشدید هر چه بیشتر تنش های موجود شود.

محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه سابق ایران، به عنوان یکی از متحدان کلیدی پزشکیان و اصلاح طلبی که یک دهه قبل مدیریت امور را در دوره روابط نسبتا گرم بین المللی ایران بر عهده داشت، به عنوان یک کاندیدای احتمالی برای بر عهده گرفتن سمت وزارت امور خارجه در دولت پزشکیان مطرح شده است.

زمانی که ایران موفق شد به توافقی با آمریکا و قدرت های جهانی بر سر محدود کردن فعالیت های هسته ای خود و رفع تحریم ها دست یابد، ظریف دیپلمات ارشد ایران بود. هرچند او در میان جوانان ایرانی چهره ای محبوب شناخته می شود، اما او با انتقاداتی نیز از سوی جناح تندرو در زمینه رفتار دوستانه در قبال غرب مواجه است.

حسین ایمانی، یک شهروند تهرانی در این باره اظهار داشت: «با ریاست جمهوری آقای پزشکیان تحریم احتمالا لغو خواهد شد و این برای مردم خیلی خوب است.» وی افزود: «من فعلا احساس مثبتی (درباره پزشکیان) دارم به شرطی که او به وعده هایی که داده عمل کند.»