نئوم اشتباه بن سلمان است یا کاری درست؟

هشت صبح: «محمد بن سلمان» ولیعهد ناپخته و کم تجربه عربستان بدون شک به یکی از مشهورترین چهره ها نه تنها در کشورهای عربی بلکه در سطح جهان تبدیل شده است اما این شهرت نه به علت موفقیت ها بلکه به دلیل اشتباهات و شکست های پی در پی بوده است.

 بلندپروازی های ولیعهد جوان سعودی – که با حذف و سرکوب گسترده مخالفان داخلی و خارج نشین راه خود را به سوی تاج پادشاهی در خانواده سلطنتی باز می کند- به عرصه سیاست خارجی ختم نشده بلکه او کارهایی را در عرصه اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی داخلی عربستان انجام داده که بسیار ساده لوحانه و ناپخته بوده و با آداب و رسوم و سنت های دیرینه مردم این کشور نیز کاملا در تضاد است.

در سطح سیاسی خارجی، شاهزاده جوان و کم تجربه سعودی تاکنون در سرمایه گذاری های خارجی اش شکست خورده و برنامه هایش پیش نرفته است. او در ابتدای پادشاهی پدرش در آغاز سال ۲۰۱۵ به حمایت از شورشی ها و تروریست های مسلح در سوریه علیه دولت مشروع و قانونی این کشور پرداخت اما در مقابل موفقیت های نیروهای مقاومت و ارتش سوریه که پیروزی را به نفع دولت سوریه رقم زدند، شکست خورد.

تقریبا در همان زمان نیز، بن سلمان انقلاب مردم یمن علیه دولت دست نشاندهنده منصور هادی را برنتافت و دستور تجاوز نظامی علیه مردم یمن داد اما پس از گذشت هفت سال با مقاومت قهرمانانه ارتش و کمیته های مردمی یمن مواجه شد و دومین شکست بزرگ را در عرصه سیاست خارجی متحمل شد.

ناکامی در دخالت ها در عرصه سیاسی لبنان و کنار زدن سعد الحریری رئیس جریان المستقبل و رفیق و هم پیمان دیرینه عربستان در لبنان و گسست و تشتت سیاسی در درون جامعه اهل سنت لبنان که آثار آن هنوز هم پابرجاست، از دیگر شکست های بن سلمان و پدرش در عرصه سیاست خارجی بود.

اما اشتباهات و بلندپروازی ها و کارهای اشتباه و ساده لوحانه این ولیعهد جوان به سیاست خارجی محدود نشد و در عرصه داخلی نیز سیاست های او در عرصه های مختلف با چالش روبرو شد. به تازگی شبکه «سی ان بی سی» در گزارشی از چالشی جدید که اقتصاد عربستان را به دلیل بلندپروازی های این شاهزاده سعودی با چالش مواجه کرده است، پرده برداشت.

در این گزارش اشاره شده که بن سلمان می خواهد خود را از طریق پروژه « نئوم» با هزینه ۵۰۰ میلیارد دلاری به عنوان یک لیبرال اصلاح طلب معرفی کند و پرونده سیاه خود را پس از جنایت قتل «جمال خاشقچی» روزنامه نگار منتقد سیاست های آل سعود که در کنسولگری عربستان در استانبول به طرز وحشتناکی ترور شد، پاک کند.

جعبه بلندپروازیهای بن سلمان

در این گزارش به نقل از «گریام وود» خبرنگار روزنامه‌ «آتلانتیک» درباره این بلندپروازی بن سلمان آمده که او می‌خواهد شهری را با هزینه صدها میلیارد دلار در منطقه‌ای بسازد که اساسا “لم یزرع است و هیچ چیزی در آن وجود ندارد”.

همچنین «ویویان نیریم» از اعضای دفتر روزنامه «نیویورک تایمز» در خلیج فارس گفت که بن سلمان می خواهد شهری را تاسیس کند که پیش از این در جهان وجود نداشته است.

وی ادامه داد: او ( بن سلمان ) چیزی را کاملاً خارج از جعبه می خواهد، چیزی که جهان قبلاً هرگز ندیده و اینکه او کسی است که آن را به وجود آورده است.

نئوم فراتر از یک شهر جدید

در این گزارش آمده است که نئوم از یک شهر جدید فراتر رفته و به یک منطقه کامل تبدیل شده که همه اجزای آن ساختار مختلف دارند و یکی از آنها شهر صنعتی است که به شکل یک هشت ضلعی است و تا حدی بر فراز دریای سرخ شناور است.

همچنین شامل یک پیست اسکی بر فراز کوه هایی به نام « تروجینا» است و به تازگی یک پروژه استراحت در جزیره ای به نام سندالا را اعلام کردند که بسیار توسعه یافته و مجهز و منطقه عاری از کربن است تا در آن از صاحبان قایق های تفریحی و گردشگران ثروتمند «د لاین» پذیرایی شود.

همانطور که در این گزارش آمده است: این قسمت قدیمی ترین، پر زرق و برق ترین و جاه طلب ترین بخش از تمام بخش های پروژه است و تا این لحظه به عنوان اصلی ترین بخش نئوم در نظر گرفته می شود.

این، یک شهر هوشمند خطی بدون جاده، بدون ماشین و بدون گازهای گلخانه ای است و ۱۰۰ درصد با انرژی های تجدیدپذیر اداره می شود. ضمن اینکه مقامات سعودی می گویند که این شهر تا سال ۲۰۴۵ می تواند ۹ میلیون نفر را در خود جای دهد.

این شهر در اصل یک شهر خطی متشکل از دو ساختمان است که حدود ۲۰۰ متر عرض و ۵۰۰ متر طول دارد و تقریباً به اندازه ساختمان امپایر استات یا حتی کمی طولانی تر و بیش از صد مایل امتداد دارد.

این نوار باریک از آسمان‌خراش‌های بسیار بلند با نمای شیشه‌ای است و فضای داخلی بین این دو نوار بلند از ساختمان، منطقه‌ای سرسبز است که تصور می‌ شود مردم در آن زندگی و کار خواهند کرد.

این گزارش افزود: این شهر فقط یک ساختمان است و تصور اینکه در پایان روز ۹ میلیون نفر در این شهر بخواهند زندگی کنند بسیار سخت و وحشتناک است زیرا یک شهر کامل اساساً در یک مرکز واقع شده است.

آوارگی اهالی قبیله الحویطات

در این گزارش همچنین درباره محل پروژه «نئوم که در نزدیکی استان تبوک در شمال غربی عربستان و در کنار خلیج العقبه قرار دارد که با مصر، اردن و فلسطین اشغالی هم مرز است، سخن به میان آمده است. این گزارش همچنین به کوچاندن اجباری قبیله الحویطات توسط دولت عربستان از محل اجرای این پروژه اشاره شده است. دولت سعودی این قبیله را بخاطر اجرای پروژه ساخت و ساز «نئوم» با مساحت بیش از ۱۰ هزار کیلومتر به اجبار کوچانده است.

این گزارش درباره کوچ دادن اجباری اهالی الحویطات نوشت که «نئوم» به دلیل رفتار با مردم قبیله ای که صدها سال در این منطقه ساکن بوده اند، اکنون زیر ذره بین خواهد ماند.

اعضای این قبیله به اجبار و با زور اسلحه بیرون رانده شدند و« عبدالرحیم الحویطی» فعال معروف به دلیل امتناع از ترک خانه اش کشته و به عنوان تروریست معرفی شد.

شبکه «سی ان بی سی» اضافه کرد: تنها حادثه الحویطی نبود، زیرا در برابر اسکان مجدد مقاومت هایی وجود داشت و این امر به نوبه خود عواقبی برای مردم به همراه داشت و باعث دستگیر شدن شماری از اعضای قبیله شد و مقامات سعودی با ارعاب اعتراض مردم را سرکوب کردند.

این گزارش به حکم اعدام که اخیرا” علیه سه نفر از اعضای قبیله الحویطات که از مهاجرت اجباری خودداری کردند صادر شده است، اشاره کرد.

چالش سرمایه گذاری

محمد بن سلمان با دادن پیشنهادهای اغوا کننده به دنبال جذب شرکت های بزرگ برای بخشی از این پروژه است. در سال ۲۰۱۷، این پروژه سه شرکت از بزرگترین شرکت های مشاوره جهان به نام های «مک کینزی و شرکا»، «مشاور بوستون» و «الیور و ایمان» را در معاملاتی به ارزش چندین میلیون دلار استخدام کرد.

نه تنها این، بلکه نئوم حقوق های سنگینی را به نخبگان سراسر جهان ارائه می دهد که این حقوق ها بطور کامل از مالیات معاف هستند.

«وال استریت ژورنال» در سال ۲۰۲۲ گزارشی منتشر کرد مبنی بر اینکه این پروژه سالانه ۱.۱ میلیون دلار به مدیران ارشد پرداخت می کند.

به نوشته شبکه «سی ان بی سی»، بزرگترین چالش پیش روی پروژه بن سلمان نحوه تامین مالی مرحله اول این پروژه است که پیش بینی می شود ۳۲۰ میلیارد دلار هزینه نیاز داشته باشد. بودجه صندوق سرمایه گذاری عربستان (صندوق حاکمیتی) بین ۶۰۰ تا ۷۰۰ میلیارد دلار است و بنابراین تأمین مالی پروژه نئوم از محل پول این صندوق ممکن نیست و چالشی بزرگ در یافتن سرمایه گذارانی جهت تزریق پول به این پروژه وجود دارد.

این شبکه توضیح داد که ایده تامین مالی نئوم از طریق واگذاری آن به مردم با این ایده سازگار است که شهر یک موسسه با سرمایه گذاری کاملا” مردمی باشد. چنین رویکردی اساسا در ایجاد شهرها و مدیریت آن معمول نیست و از این زاویه نئوم را به یک امر غیرعادی بدل کرده است.

سعودیها همچنین از جذب سرمایه گذاری منطقه ای از جمله سرمایه گذاران سعودی نظیر سرمایه گذاران بخش خصوصی عربستان سخن می گویند و بدنبال ایجاد نوعی پشتیبانی مالی مختلط از این پروژه هستند.

با همه اوصاف، یک نکته کاملا روشن است و آن هم تعریف پروژه ای بلندپروازانه بدون توجه به منابع تامین مالی آن است؛ امری که به چالشی بزرگ برای بن سلمان و بلندپروازیهایش تبدیل شده است.