یکپارچه‌سازی اراضی کشاورزی؛ گل یا پوچ – هشت صبح

به گزارش خبرنگار مهر، یکی از اهدافی که سازمان امور اراضی دولت سیزدهم به طور جدی پیگیری می‌کند رفع تداخلات اراضی و در ادامه یکپارچه سازی زمین‌های کشاورزی است.

پس از انقلاب سفید در دهه ۴۰ اراضی کشاورزی از دست ملاکان بزرگ خارج و در مساحت کوچک‌تر در اختیار کشاورزان و بهره برداران قرار گرفت. قانون ارث سبب شد به مرور زمان این زمین‌ها دوباره به قطعات خردتر تبدیل شده و امروز بسیاری از این اراضی از حیز انتقاع ساقط و کشت اقتصادی ندارند.

سازمان امور اراضی کشور در کنار پیگیری این دو موضوع در دو سال اخیر ۴ تور رسانه‌ای برگزار کرده که خبرگزاری مهر ضمن گزارش از روند دو موضوع رفع تداخلات اراضی ملی و کشاورزی و نیز یکپارچه سازی اراضی کشاورزی به برخی از خلاءها و اشکالات موجود پرداخته است. در چهارمین تور رسانه‌ای سازمان امور اراضی کشاورزی از برخی پروژه‌های استان لرستان در این دو موضوع بازدید شد.

جهش تولید با یکپارچه سازی اراضی

نخستین بازدید مربوط به طرح یکپارچه سازی ۳۱۰ هکتار اراضی کشاورزی در دل کوه‌های رومشکان در مناطق چم گز و چم کبود بود.

بهرام میر دریکوند، مدیر امور اراضی استان لرستان با تاکید بر پیگیری مساحت اقتصادی و افزایش عملکرد در واحد سطح، گفت: دولت در راستای این امر یک سلسله مشوق‌هایی را در نظر گرفته که می‌توان به ایجاد سیستم آبیاری نوین، احداث جاده بین زراعی، پرداخت تسهیلات کم بهره، کاهش سهم بیمه کشاورزان و تأمین نهاده‌های کشاورزی اشاره کرد. به این ترتیب اراضی که تا دو سال قبل در قالب ۱۰۸ قطعه خرد و پراکنده رها شده بود و امکان کشت نداشت امروز با یکپارچه سازی تبدیل به ۸ قطعه شده و به چرخه تولید بازگشته و موجب اشتغالزایی شده است.

وی تصریح کرد: زمین‌های دیم که پیش از این در هر هکتار یک تن محصول داشت با اجرای طرح یکپارچه سازی به ۵ تن رسیده است.

وی در ادامه سخنان خود به مشکلات آبی منطقه اشاره کرد و افزود: ۳ ایستگاه پمپاژ آب با سرمایه گذاری ۱.۵ میلیارد تومانی ایجاد شده تا معضل کم آبی برای کشاورزان رفع شود. ۸۵ درصد سرمایه گذاری از سوی دولت و ۱۵ درصد بخش خصوصی کمک کرده است.

پیش بینی شده در راستای افزایش تولید حدود ۱۱۱۳ هکتار زمین کشاورزی در سطح استان یکپارچه شود.

برگزاری جشن رفع تداخلات در شهریور

مدیر امور اراضی استان لرستان با اشاره به به پروژه رفع تداخلات عنوان کرد: اراضی استان حدود ۵۰۰ هزار هکتار بوده که تا پایان شهریور ۱۴۰۳ رفع تداخل می‌شوند.

وی اظهار کرد: تا کنون ۴۱۷ هزار هکتار از زمین‌های ملی و کشاورزی رفع تداخل و تثبیت و پس از انجام کاداس برای ۲۹۰ هزار هکتار سند تک برگ صادر شده است.

جهش تولید گندم

محصول ۳۱۰ هکتار اراضی یکپارچه سازی شده در شهرستان رومشکان گندم بوده که ۲۵ اردیبهشت نخستین برداشت آن آغاز می‌شود. کشت گندم در این منطقه به شکل آبی انجام شده و بر اساس پیش بینی‌ها در هر هکتار بین ۸ تا ۱۰ تن گندم برداشت خواهد شد.

صیداکبر بازوند، مدیر جهاد کشاورزی منطقه رومشکان با اشاره به رقم‌های کشت شده گندم توضیح داد: چمران، دوروس و پیشگام رقم‌های کشت شده گندم در این منطقه بوده که پیش بینی می‌شود در مزارع آبی ۸ تا ۱۰ تن گندم و دیم ۵ تا ۶ تن محصول برداشت شود.

گلایه کشاورزان از نبود جاده تا حق بیمه

در حاشیه این بازدید یکی از کشاورزان این ناحیه که مبادرت به اجاره زمین و کشت گندم کرده بود به اعتراض گفت، بارش باران منجر به سیلاب و از بین رفتن بخشی از اراضی کشاورزی و محصولات گندم آن شده و با مراجعه به سازمان جهاد کشاورزی هنوز موفق به دریافت بیمه و هزینه خسارت نشده است.

در ادامه برخی کشاورزان دیگر که ماشین‌های جهاد کشاورزی را شناختند، نسبت به دیرکرد پرداخت سم و کود و نیز نهاده‌های کشاورزی گلایه مند بودند که فعالیت شأن را تحت شعاع قرار داده است.

عدم جاده مناسب برای سر زدن به مزارع در دل مناطق کوهستانی از دیگر شکایت‌های کشاورزان این منطقه بود.

پرورش آبزیان گرمابی

بنا به گفته مدیر سازمان امور اراضی استان لرستان، در سطح ۱۶۳۹ مورد واگذاری با بیش از ۸ هزار هکتار زمین، حدود ۴۴۰۰ هکتار زمین به طرح درختکاری اختصاص یافته است. حدود ۱۲۰۰ هکتار مربوط به طرح‌های وابسته کشاورزی و ۳۶۰۰ هکتار نیز به طرح‌های غیر کشاورزی مانند پرورش آبزیان اختصاص پیدا کرده است.

در ادامه واگذاری اراضی، پروژه پرورش آبزیان گرمابی در شهرستان دورود از طرح‌های انجام شده بود که محصولاتش وارد بازار هم شده است.

در این راستا حدود ۴۰۰ هکتار اراضی بدون استفاده در قالب ۲۱ مزرعه و ایجاد اشتغال ۱۰۰ نفر برای پرورش ماهیان کپور اختصاص یافته بود که در قالب ۷۰ تعاونی فعالیت دارد. در هر هکتار ۲.۵ تا ۳ تن عملکرد حوضچه‌ها است. سالانه ۱۲۵۰ تن محصول تولید شده که بین ۳۵۰ تا ۴۰۰ تن صادر می‌شود.

جالب است بدانید این شهرستان هیچ منطقه بیابانی نداشته و ۴۵ هزار هکتار زیر کشت محصولات کشاورزی آن است. درود دارای ۲۵ نوع محصول باغی با ۵ هزار هکتار و ۱۷ نوع محصول دامی و شیلات بوده و بخشی از تأمین بازار را بر عهده دارد. همچنین ۱۵۳ مزرعه دارد که ۲۱ مزرعه مربوط به پرورش ماهیان گرمابی و ۱۳۲ مزرعه در حوزه پرورش ماهیان سردآبی احداث شده است.

سالانه بالغ بر ۸ هزار تن انواع محصولات شیلاتی در این منطقه تولید شده که بازار هدف آن کشورهای حاشیه خلیج فارس و به ویژه عراق است.

باغات مثمر دو خواهران در اراضی ملی

بازدید از باغات منطقه دو خواهران پروژه دیگری بود که خبرنگاران بازدید داشتند. میر دریکوند، مدیر امور اراضی استان لرستان درباره باغات این منطقه گفت: تعداد ۵۵۹ مورد واگذاری در قالب کشت گونه باغی در سطح استان با مساحت ۴۴۰۰ هکتار انجام شده که ۱۷۰ هکتار آن مربوط به کاشت زردآلو در منطقه دو خواهران است.

به گفته مدیر جهاد کشاورزی شهرستان درود، زردآلو این منطقه برند بوده و میزان برداشت محصول در هر هکتار بین ۲۰ تا ۳۵ تن بوده که یکی از ظرفیت‌های ایجاد شده در منطقه به شمار می‌رود.

درددل باغداران

در ادامه بازدید از این پروژه، صاحب باغ زردآلو به گلایه گفت: امسال دو هزار هکتار باغ دچار سرمازدگی شده و بیشتر درختان بدون بار بوده و محصولات باقی درختان نیز به اندازه‌ای نیست که هزینه‌ها را تأمین کند.

وی افزود: درختان نمی‌توانند بار خود را نگه دارند و این امر خسارت زیادی به من باغدار زده است.

در این منطقه بارش زیاد بوده و عموماً تگرگ محصولات باغی را تهدید می‌کند. حال پرسش این است؛ این حجم مطالعه و سرمایه گذاری زمانی و مالی چه ثمری در بخش کشاورزی و تأمین امنیت غذایی داشته است؟ در حالی که هدف گذاری درست انجام شده مسیر به اشتباه طی شده و تولیدات با شرایط جوی منطقه تهدید جدی می‌شود.

به نظر می‌رسد؛ نخست اینکه باید درختانی در منطقه کاشته شوند که هنگام بارش‌های سیل آسا، زمان گل دهی آنها نباشد یا از رقم‌هایی استفاده شود که در این منطقه با توجه به ویژگی‌های اقلیمی آن بتوانند هنگام بارش، بار خود را حفظ کنند.

باغداران منطقه دو خواهران گلایه داشتند برای کمک به امر کشاورزی در چنین مناطقی باید هواشناسی نقطه‌ای اتفاق افتد تا باغدار با پیش بینی وضعیت هوای منطقه، بتواند پیش از سرما و بارش‌های سیل آسا با تدابیر اندیشیده شده با آن مقابله کند.

عملکرد جزیره‌ای سبب شده تا سازمان امور اراضی طرح یکپارچه سازی اراضی و واگذاری اراضی دولتی به کشاورزان را پیش ببرد اما عدم مدیریت سازمان‌هایی مانند سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی این می‌شود که ارقام نامناسب در مناطق کشت شده در نهایت منجر به شکست طرح‌ها شده و انتظارات را برآورده نکند.

تهدید جدی تغییر کاربری

تا کنون ۱۰.۹۲۷ هکتار اراضی در استان لرستان یکپارچه سازی شده تا منجر به بهبود عملکرد در واحد سطح شود. اما تغییر کاربری اراضی کشاورزی در تمام استان‌ها امنیت غذا را تهدید می‌کند.

مدیر امور اراضی کشاورزی استان لرستان به ۱۸۹۷ مورد تغییر کاربری اراضی کشاورزی اشاره کرد و گفت: سال گذشته برای ۳۰۶ مورد حکم قلع و قمع صادر شد.

میردریکوند با تاکید به حفظ اراضی کشاورزی تاکید کرد: در راستای تأمین امنیت غذایی باید از تغییر کاربری اراضی کشاورزی جلوگیری شود.

وی یادآور شد: بیشتر اراضی کشاورزی در استان لرستان در سطح ۱ و ۲ بوده و کشت دیم هستند.

مشکلات بخش مکانیزاسیون

در ادامه سید عماد شاهرخی، رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان لرستان در نشست خبری با خبرنگاران گفت: هر هکتار زمین امنیت غذایی ۲۲ نفر را تأمین و تضمین می‌کند بنابراین حفظ کاربری اراضی کشاورزی از اهمیت بسزایی برخوردار است.

وی با اشاره به میزان تولید محصولات زراعی در این استان افزود: تولید گندم از سالانه ۱۲۳ هزار تن در ابتدا دولت سیزدهم با افزایش ۴ برابری به ۵۳۰ هزار تن رسیده است. همچنین سطح گلخانه‌های استان از ۷۸ هکتار به ۱۳۰ هکتار افزایش یافته است. در حوزه تولید دانه‌های روغنی زمین‌های زیر کشت از ۲۲۰۰ هکتار امروز به بیش از ۶ هزار هکتار رسیده است؛ به طوری که در کشت کاملینا این استان رتبه نخست را در کشور دارد.

شاهرخی با اشاره به مشکلات مکانیزاسیون بخش کشاورزی اظهار کرد: اگر ادوات و تجهیزات کشاورزی مورد نیاز در دسترس باشد از ۳۰ درصد ضایعات جلوگیری شده و ارتقا بهره‌وری در واحد سطح محقق می‌شود؛ به طوری که ۷۰ درصد در مصرف آب جلوگیری شده و ۳۰ درصد تولید محصولات افزایش می‌یابد.

وی گفت: به کشاورزان توصیه می‌شود از کمباین‌هایی استفاده کنند که معاینه فنی داشته و هد آن به طور دائم مورد بررسی قرار گیرد تا از هرز رفتن محصولات کشاورزی جلوگیری شود.

جلوگیری از قاچاق آرد

در ادامه نشست رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان لرستان با اشاره به کاهش مصرف آرد در استان عنوان کرد: سال گذشته ۲۶ هزار تن به ارزش ۵۰۰ میلیارد دلار مصرف آرد در استان لرستان کاهش یافت.

وی در در پاسخ به این پرسش خبرنگار مهر که این حجم آرد از استان قاچاق می‌شد، گفت: مصرف سالانه استان ۳۰۰ هزار تن آرد بوده که بخشی از آن از چرخه مصرف به بیرون نشأت پیدا می‌کرد.

گفتنی است؛ پیش از هوشمند سازی فروش نان بخش زیادی از آرد از چرخه تولید خارج و به کشورهای همسایه قاچاق می‌شد که در دو سال اخیر از آمار آن کاسته شده است.

از تولید مرغ تا گسترش زنجیره ارزش آبزیان

شاهرخی با اشاره به میزان تولید مرغ در استان لرستان هم گفت: ۱۶ واحد مرغ گوشتی در استان فعالیت دارد که سالانه ۴۵ میلیون قطعه جوجه‌ریزی انجام می‌شود. از این تعداد ۳۰ درصد مازاد نیاز بازار استان بوده و به سایر استان‌ها ارسال می‌شود.

وی با بیان اینکه ۱۸ درصد اشتغال استان در حوزه کشاورزی است، عنوان کرد: ۲۳ درصد افراد در حوزه کشاورزی فعالیت دارند؛ اما در بخش صنایع تبدیلی و تکمیلی همچنان نوپا هستیم.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان لرستان در پایان با اشاره به طرح‌های آینده این استان اظهار کرد: در زنجیره دو محصول گل محمدی و آبزی پروری قرار است فعالیت‌ها گسترش پیدا کند؛ به طوری که از صفر تا ۱۰۰ محصولات در استان تولید و به بهره برداری برسد.