اگر وضعیت فعلی در حوزه دارو ادامه پیدا کند در ۶ ماه آینده دچار مشکل اساسی می‌شویم / سهم سلامت ایران از جی. دی. پی ۴ است؛ حتی افغانستان هم سهم بیشتری دارد
وضعیت دارو چندان مطلوب نیست. از بهمن سال گذشته پیش‌بینی می‌شد که تابستان امسال در کنار کمبود آب و برق، با کمبود دارو هم مواجه می‌شویم. چنین شرایطی باعث شده داروخانه دار‌ها نیز دچار مشکل شوند. عدم پرداخت به موقع مطالباتشان از دی تا خرداد ۱۴۰۴، باعث ۴ همت چک برگشتی شده که تداوم فعالیت داروخانه‌ها را به خطر می‌اندازد.
به جهت بررسی موضوع فوق، «انتخاب» گفتگو کرده با با هادی احمدی، عضو هیئت مدیره انجمن داروسازان، که در ادامه مشروح آن را می‌خوانیم:
از پایان سال گذشته پیش‌بینی می‌شد که در تابستان ۱۴۰۴ به ناترازی دارو بربخوریم؛ وضعیت فعلی ناترازی دارو چگونه است؟
ناترازی دارو به تخصیص بودجه برمی گردد. هرچقدر بودجه بیشتر تخصیص داده شود، در بحث تهیه و تأمین دارو، با مشکل کمتری برخورد می‌کنیم. وقتی سال گذشته سازمان غذا و دارو ۱۸۰ همت برای دارو یارانه درنظر گرفته بود، سازمان برنامه و بودجه با ۵۰ همت آن موافقت کرد. این نقطه ناترازی‌های دارو را نشان می‌دهد و یک فاجعه است. چرا سهم دارو تجهیزات اینقدر کاهش پیدا کرده است؟ وقتی یک سوم درخواست دارو، بودجه در نظر می‌گیرند، کارخانه‌ها و تامین‌کننده با مشکل مواجه می‌شوند. ارزی باید وجود داشته باشد که به موقع ماده اولیه بخرند. وقتی ارزی نباشد، اخلال در تهیه مواد اولیه دارو ایجاد خواهد شد. به نظر من تمام این ناترازی‌ها به عدم تخصیص به موقع و به مقدار لازم ارز برمی گردد. سیاست‌های چند دهه گذشته نیز در این زمینه اثر داشته و سهم ما از سلامت در جی. دی. پی از ۸ به ۴ رسید. حاکمیت نگاه مثبتی به سلامت نداشته است. نتیجه این رفتار‌ها عدم توجه لازم به دارو است. کمبود دارو می‌تواند مشکلات امنیتی ایجاد کند. کشور‌های همسایه که عددی حساب می‌شوند، سهم سلامت در جی. دی. پی خیلی بیشتر از ماست. حتی افغانستان سهم بیشتری دارد.
سهم سلامت در دیگر کشور‌ها چگونه است؟
در دنیا کلاً سهم سلامت از جی. دی. پی ۱۱ است. در کشور‌های اروپایی حدود ۱۰ تا ۱۱ هستند. در کشور‌های همسایه نیز ۸ و بالاتر هستند. کشورما چرا باید شاهد کاهش سهم سلامت در جی. دی. پی باشد و اینقدر به سلامت بی توجه باشند؟ حتی دولت روحانی روی دو پایه می‌خرچید، یکی سلامت و یکی برجام؛ در آمریکا نیز یکی از شعار‌های اساسی تأمین سلامت ست. امیدواریم آقای پزشکیان که برامده از جامعه پزشکی است و همچنین دکتر ظفرقندی که زمانی در نظام پزشکی بودند، سهم سلامت را واقعی‌تر کنند. خوشبختانه تولید‌کنندگان ما نگذاشته‌اند مشکل خیلی جدی انجام شود و ذخایر استراتژیک ما خوب است.
ناترازی بیشتر در کدام دارو‌ها بروز و ظهور پیدا کرده است؟
ناترازی در تمام دارو‌های عمومی و تخصصی وجود دارد. بیشتر در دارو‌های تخصصی از جمله دارو‌های تنفسی وارداتی مشکل داریم. اگرچه اخیراً مقداری ارز به آن اختصاص داده‌اند. اگر این وضعیت ادامه پیدا کند و بودجه‌ای اختصاص ندهند، ما در ۶ ماه آینده دچار مشکل اساسی می‌شویم. دارو یک فرآیند دارد و گرفتن ماده اولیه آن از ۶ ماه قبل باید به کشور تامین‌کننده اعلام شود. با رفتار‌های این چنینی، تامین‌کننده هم اعتباری برای ما قائل نیست. بنابراین باید از قبل پیش‌بینی‌هایی صورت بگیرد. البته گام‌هایی برداشت شده است.
ادعا ورشکستگی داروخانه‌ها تا چه حد درست است؟
در واقع از منابع بخش خصوصی استفاده می‌کنند. همین الان حساب کنید داروخانه‌ها از ابتدای سال یک ریال از بیمه‌ها دریافت نکرده‌اند. ارز دارو از اسفند ماه تاکنون پرداخت نشده است. دولت از جیب داروسازان استفاده می‌کند. بخش خصوصی دارو کمک حال جامعه شده است. داروخانه‌ها از دی ماه سال گذشته تا خرداد امسال، حدود ۴ همت چک برگشتی داشته‌اند. وضعیت به گونه‌ای است که پولی برای خرید برخی از دارو‌ها ندارند. نقدینگی در بازار دارو بسیار کاهش پیدا کرده است.
چه میزان از مطالبات داروخانه‌ها باید نقدا پرداخت شود؟
برخی از داروخانه‌ها توانایی خرید قلم‌های انسولین را ندارند چون بیش از ۹۰ درصد آن از بیمه تأمین می‌شوند اما بیمه‌ها نیز چیزی پرداخت نکرده‌اند. در برخی از نسخه‌ها ۱۰۰ درصد انسولین از بیمه تأمین می‌شود. داروخانه باید این قلم را نقد بخرد اما بیمه پول آن را چند ماه بعد پرداخت کند. نظام سلامت در ایران به داروخانه‌ها بدهکار است. سازمان تأمین اجتماعی بیش از ۹۰ همت در ماه از سهم بیمه شده‌ها پول می‌گیرند. طبق قانون باید یک سوم یعنی ۳۰ همت آن خرج دارو و درمان شود اما نمی‌دهند. همان ۳۰ همت هم خرج ساخت و ساز می‌شود.وقتی چک داروخانه برمی گردد، شرکت توزیع‌کننده هم به مشکل می‌خورد و نقدینگی در چرخه تأمین دچار مشکل می‌شود.
