معافیت مالیات بر ارزش افزوده برای تولیدات مناطق آزاد؛ جهشی جدید در رقابت پذیری اقتصادی

به گزارش هشت صبح و به نقل از انتخاب :

در اقدامی تأثیرگذار، با پیگیری مجدانه دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی سازمان امور مالیاتی کشور با صدور بخشنامه‌ای، ورود کالاهای تولیدشده در مناطق آزاد تجاری-صنعتی به سرزمین اصلی را از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده (VAT) در مبادی گمرکی معاف کرد. این تصمیم که با دستور مستقیم دکتر همتی  وزیر اقتصاد و رایزنی  رضا مسرور دبیر شورایعالی مناطق آزاد صورت گرفته، به عنوان گامی کلیدی برای بازگرداندن مزیت‌های رقابتی این مناطق و حمایت از تولید داخلی ارزیابی می‌شود.

 

جزئیات بخشنامه و مبانی قانونی 

 

بر اساس بخشنامه صادرشده در ۲۸ مهر ۱۴۰۳، دو نکته کلیدی مورد تأکید قرار گرفته است:  

 

۱. تبصره ۳ ماده ۱۷ قانون VAT تنها شامل کالاهای وارداتی از خارج به مناطق آزاد می‌شود، نه تولیدات داخلی این مناطق.  

 

۲. کالاهای تولیدشده در مناطق آزاد در حکم کالای ساخته‌شده در داخل کشور تلقی شده و مشمول VAT هنگام ورود به سرزمین اصلی نیستند.  

 

این تصمیم مبتنی بر رأی شماره ۱۴۰۳۳۱۳۹۰۰۰۱۷۸۶۶۱۳ هیئت تخصصی مالیاتی-بانکی دیوان عدالت اداری است که تفکیک میان کالاهای وارداتی و تولیدی مناطق آزاد را شفاف‌سازی کرد.

 

از سال ۱۴۰۰، اجرای تبصره ۳ ماده ۱۷ قانون VAT باعث شد کالاهای تولیدی مناطق آزاد در زمان ورود به خاک اصلی مشمول مالیات شوند. این امر به کاهش جذابیت سرمایه‌گذاری در این مناطق، تشدید فرار سرمایه، و از دست رفتن مزیت نسبی آنها نسبت به رقبای منطقه‌ای منجر شد. فعالان اقتصادی همواره از این قانون به عنوان «مانعی جدی» برای تولید نام می‌بردند.

 

تأثیرات اقتصادی و بازخوردها 

 

– تقویت تولید داخلی: معافیت VAT هزینه تمام‌شده تولیدات مناطق آزاد را کاهش داده و قیمت رقابتی آنها در بازار داخلی و خارجی را بهبود می‌بخشد.  

 

– جذب سرمایه‌گذاری: با حذف این مالیات، مناطق آزاد بار دیگر برای سرمایه‌گذاران مزیت پیدا میکند  به ویژه در صنایعی مانند پتروشیمی، فولاد، و کالاهای صادرات‌محور.  

 

– کاهش فرار سرمایه: به گفته مسرور، طی سال‌های اخیر شاهد خروج سرمایه از این مناطق بودیم، اما این بخشنامه می‌تواند روند را معکوس کند.  

 

مسرور دبیر شورایعالی مناطق آزاد در نشست با فعالان اقتصادی تأکید کرد:  

 

«برای حل موانع تولید و بازگرداندن مزیت‌های مناطق آزاد، حتی یک روز را هم از دست نمی‌دهیم. این بخشنامه آغاز مسیر تحول است.»*

 

نکات قابل تأمل

 

شبهه زدایی: این معافیت تنها شامل کالاهای تولیدی مناطق می‌شود و عرضه کالاهای «غیرمعاف» همچنان مشمول VAT خواهد بود.  

 

– چالش اجرایی: نظارت بر محل تولید کالاها (مناطق آزاد یا خارجی) نیازمند تقویت سازوکارهای گمرکی و مالیاتی است تا از سوءاستفاده جلوگیری شود. 

 

چشم‌انداز

 

معافیت مالیات بر ارزش افزوده برای تولیدات مناطق آزاد، نه تنها نشانگر تعهد دولت به بهبود فضای کسب‌وکار است، بلکه می‌تواند زنجیره‌ای از تحولات مثبت را رقم بزند:  

 

افزایش سهم مناطق آزاد در تولید ناخالص داخلی (GDP)  

 

توسعه صادرات غیرنفتی و کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی  

 

احیای جایگاه ایران به عنوان «هاب تجاری» در منطقه  

 

با این حال، موفقیت این طرح منوط به اجرای دقیق، رفع موانع بوروکراتیک، و ارائه بسته‌های حمایتی تکمیلی است. به نظر می‌رسد دولت چهاردهم با اولویت‌دادن به مناطق آزاد، فصل جدیدی در اقتصاد ملی را آغاز کرده است.