تماشا کنید: کامالا، تیمش و ایران/ گزارشی از حلقه سیاست خارجی کامالا هریس
سید حمزه صالحی/ سرویس بین‌الملل انتخاب: کامالا هریس معاون رئیس‌جمهور آمریکا که به نظر می‌رسد به عنوان کاندیدای نهایی حزب دمکرات برای انتخابات ریاست جمهوری انتخاب شود، هم اکنون بیش از گذشته مورد توجه رسانه‌های جهان قرار گرفته است؛ زیرا از شانس قابل ملاحظه‌ای برای پیروزی در انتخابات برخوردار است؛ بنابراین اکثر کشور‌های خارجی مایلند که بدانند نوع نگاه او به مسائل بین‌المللی و سیاست‌خارجی چگونه است. با این حال او چهار سال معاون بایدن بوده و یک شناخت نسبی از او وجود دارد؛ چون در بیشتر زمینه‌ها، او احتمالاً بسیاری از اهداف سیاست خارجی بایدن را ادامه خواهد داد. می‌توان گفت دولت احتمالی هریس همچنین از اوکراین در مقابل هجوم روسیه حمایت قوی خواهد کرد و از تضعیف ناتو جلوگیری خواهد کرد. هریس به ابتکارات برای تعمیق اتحاد‌ها در آسیا و اقیانوس آرام در مواجهه با پیشرفت ژئوپلیتیکی چین ادامه خواهد داد. او احتمالاً همچنان شاهد حمایت قوی ایالات‌متحده از اسرائیل و سایر متحدانش در خاورمیانه خواهد بود. این نکته را هم باید در نظر داشت که ممکن است نگاه هریس در مورد بعضی مسائل خاورمیانه مانند جنگ غزه با بایدن اندکی متفاوت باشد. برای مثال هریس با صراحت بیشتری از رفتار اسرائیل در غزه انتقاد می‌کند. برای مثال در دسامبر ۲۰۲۳ او در جریان سفر به دبی برای کنفرانس آب و هوای سازمان ملل لحن شدیدتری نسبت به دیگر مقامات ارشد دولت در آن زمان در قبال اسرائیل داشت. در همام زمان هم اطلاعاتی درز پیدا کرد مبنی بر اینکه معاون رئیس‌جمهور آمریکا خواهان برخورد سخت‌گیرانه‌تری در مورد رفتار بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل در جنگ است. او همچنین اخیرا با اینکه در دیدار دو جانبه با نتانیاهو در ۲۴ جولای ۲۰۲۴ تعهدش به امنیت اسرائیل را اعلام کرد؛ ولی در عین حال اعلام کرد که زمان پایان جنگ غزه فرا رسیده است و مهم‌تر اینکه قبل از آن در سخنرانی نتانیاهو در کنگره آمریکا حضور پیدا نکرده بود، رفتاری که با انتقاد شدید جمهوری‌خواهان همراه شد.
هریس در مورد ایران نیز مواضعی مشابه بایدن دارد؛ او حامی برجام بود و از احیای برجام نیز به علت اینکه آن را تنها راه جلوگیری ایران از دستیابی به سلاح هسته‌ای می‌داند حمایت می‌کند. البته او مخالف رفتار منطقه‌ای ایران است و از وضع و قوانینی که با نفوذ ایران در خاورمیانه مقابله کند حمایت خواهد کرد. جدا از ایران برخی مواضع سخت‌گیرانه او در قبال عربستان‌سعودی، هند و ترکیه، ممکن است تعاملات او با متحدانش در خاورمیانه و آسیا را پیچیده‌تر کند.
اما جدا از موارد گفته شده یکی از مهم‌ترین اقدامات برای آشنایی بهتر با سیاست خارجی هریس شناخت مشاوران درجه اول او است؛ زیرا مشاوران هریس به عنوان حلقه درونی نقش مهمی در جهت گیری سیاست خارجی او خواهند داشت و در واقع کمبود‌های او را در این زمینه تکمیل خواهند کرد. مخصوصا اینکه وقتی کاملا هریس به عنوان معاون بایدن انتخاب شد تجربه نسبتا کمی در حوزه سیاست خارجی داشت به همین دلیل نسبت به مشاوران خودش در این زمینه وابستگی قابل ملاحظه‌ای دارد. مشاورانی که در طیف سیاست گذاران سنت گرای ایالات متحده جای می‌گیرند.
از نظر کارشناسان کامالا هریس در نقش خود به عنوان معاون رئیس جمهور یک تیم سیاست خارجی با ثبات و مورد احترام دارد. مهم‌ترین این افراد ابتدا مشاور امنیت ملی او، فیل گوردون، و معاونش، ربکا لیسنر هستند که هر دو از افراد باتجربه‌ای هستند که در دولت‌های قبلی هم خدمت کرده اند.
گوردون کار خود را به عنوان یک کارشناس اروپا آغاز کرد و در اواخر دوره دوم ریاست جمهوری بیل کلینتون رئیس جمهور وقت آمریکا در امور اروپا به او مشاوره می‌داد. او بعد‌ها به دولت اوباما پیوست و به عنوان دستیار وزیر امورخارجه در امور اروپا و اوراسیا به کار مشغول شد. فیلیپ گوردون سپس به حلقه کارمندان شورای امنیت ملی اوباما پیوست و از حامیان سرسخت توافق هسته‌ای با ایران محسوب می‌شد. آقای گوردون تخصص زیادی در حوزه خاورمیانه هم دارد، به همین دلیل به عنوان مشاور ارشد خاورمیانه‌ای اوباما هم خدمت کرده است. او در سال ۲۰۱۵ از دولت اوباما کناره‌گیری کرد؛ ولی همچنان به عنوان یکی از بزرگترین حامیان توافق برجام شناخته می‌شد؛ موضعی که تاکنون پابرجا است و او از احیای برجام هم حمایت می‌کند.
از دیگر مشاوران مهم هریس خانم ربکا لیسنر است که به عنوان معاون آقای گوردون فعالیت می‌کند. خانم لیسنر ابتدا در شورای امنیت ملی بایدن حضور داشت و سرپرست مدیر ارشد برنامه ریزی استراتژیک در شورای امنیت ملی بود. او همچنین گروه استراتژی روسیه را هدایت می‌کرد؛ ولی بعد به کارکنان هریس ملحق شد. لیسنر از حمایت الیزابت شروود راندال، مشاور امنیت داخلی بایدن که یکی از معتبرترین متخصصان امنیت ملی در واشنگتن بوده هم برخوردار است؛ زیرا زمانی که شروود راندال معاون انرژی بود خانم لیسنر به عنوان مشاور به او خدمت می‌کرد. خانم لیسنر نیز همانطور که انتظار می‌رود از جمله کسانی است که از برجام و احیای توافق هسته‌ای بین ایران و آمریکا حمایت می‌کند. دِین لیبرمن معاون دیگر گوردون که به عنوان سخنرانی نویس هریس هم فعالیت می‌کند دیدگاه مشابهی در موضوعات سیاست خارجی با این دو دارد.
این افراد بر خلاف ترامپ و معاونش سناتور جی دی ونس که مواضع خاص و تندی نسبت به مسائل بین‌المللی و منطقه‌ای دارند، جز گروه «سنت گرایان» و «بین‌الملل‌گرایان» هستند که دیدگاه‌های آنها با روسای‌جمهوری مانند بیل کلینتون و اوباما همخوانی دارد. عده‌ای آنها را محصولات نظم بین‌المللی مبتنی بر قوانین پس از جنگ جهانی دوم می‌دانند.
این نکته را باید در نظر داست که نقش دستیار رئیس‌جمهور و مشاور امنیت ملی معاون رئیس‌جمهور، مشاوره دادن به معاون رئیس‌جمهور در مورد کلیه امور امنیت ملی و ارائه نظرات به شورای امنیت ملی است و به عنوان اصلی‌ترین رهبری سیاست خارجی و امنیت ملی در دفتر معاونت عمل می‌کند.
این موضوع زمانی بیشتر با اهمیت می‌شود که بدانیم هر دو مقام ارشد فعلی سیاست خارجی در دولت بایدن یعنی جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی و تونی بلینکن، وزیر امورخارجه قبلاً و در زمانی که بایدن معاون رئیس‌جمهور بود، شغلی مشابه گوردون داشتند؛ بنابراین اگر کاملا هریس رئیس جمهور آمریکا شود، گوردون احتمالاً یک بازیگر مهم باقی خواهد بود که در جهت‌دهی به سیاست خارجی هریس نقش ایفا خواهد کرد. هم‌اکنون گفته می‌شود هریس به شدت به توصیه‌های فیل گوردون با‌توجه‌به تجربه عمیق و دانش او بیشتر از همه مشاورانش وابسته است. عده‌ای حتی اعبتار گوردون و لیسنر را بالاتر از افرادی مانند سالیوان می‌دانند.
هم‌اکنون هم که کامالا هریس برای دریافت نامزدی رسمی ریاست‌جمهوری از سوی حزب دموکرات آماده می‌شود، مشغول انتصاب مشاورانش است. مشاورانی که او در نظر دارد منصوب کند به احتمال زیاد سیاست‌هایی که او ممکن است در دوران ریاست‌جمهوری خود دنبال کند نیز مشخص کنند. در میان این افراد شخصی مانند فیلیپ گوردون هم مشاهده می‌شود که به عنوان یکی از مشاوران برتر به او کمک خواهد کرد.
این موضوعات نشان می‌دهد که تیم هریس از حامیان توافق هسته‌ای و احیای برجام هستند؛ بنابراین در صورت پیروزی کامالا هریس در انتخابات احتمالا وضعیت مناسب‌تری برای مذاکره و گفتگو پیش‌روی دولت پزشکیان ایجاد خواهد شد تا بتواند با رفع تحریم و بهبود زندگی مردم سیاست‌های خود را در سطح داخلی و بین‌المللی به پیش ببرد.
