پوتین، کیم و تهدید ۴ تریلیون دلاری آخرین جبهه جنگ سرد
اکوایران: کره جنوبی یک کارخانه نیمه هادی است که بر روی یک خط گسل ژئوپلیتیکی ساخته شده است. احتمال جنگ بسیار کم است، اما در صورت وقوع، هزینه انسانی و اقتصادی آن ویرانگر خواهد بود.
تلفات انسانی سرسام‌آور خواهد بود. کمبود نیمه هادی‌ها زنجیره‌های تامین را در سراسر جهان خفه می‌کند. و اقتصاد جهانی دچار رکود خواهد شد.
احتمال یک جنگ همه جانبه بین کره شمالی و کره جنوبی بسیار کم است، اما صفر نیست. آغوش باز ولادیمیر پوتین برای کیم جونگ اون در ماه گذشته در پیونگ یانگ – اولین سفر رهبر روسیه به کره شمالی در ۲۴ سال گذشته – شراکت دوران جنگ سرد را احیا کرد و به یک پیمان دفاعی جدید ختم شد و در کنار جنگ اوکراین و تهدیدات چین برای تایوان، خطر دیگری را برای جهان متزلزل کنونی ایجاد کرد.
بر اساس تحلیل بلومبرگ، یک درگیری تمام عیار در شبه جزیره کره می‌تواند میلیون‌ها کشته برجای بگذارد و در سال اول به اقتصاد جهانی ۴ تریلیون دلار یا ۳.۹ درصد تولید ناخالص داخلی خسارت وارد کند، که بیش از دو برابر خسارت حمله روسیه به اوکراین است.
هنگامی که جنگ بین کره شمالی و کره جنوبی در سال ۱۹۵۰ آغاز شد، آن‌ها با هم کمتر از ۰.۴ درصد از تولید ناخالص داخلی جهانی را تشکیل می‌دادند. امروزه کره جنوبی به تنهایی بیش از ۱.۵ درصد را به خود اختصاص داده است. و حتی این عدد نیز اهمیت آن را برای زنجیره‌های تامین کلیدی نشان نمی‌دهد.
مانند تایوان، نقش کره جنوبی به عنوان یک تولید کننده عمده تراشه به این معنی است که اهمیت آن برای اقتصاد جهانی فراتر از اندازه تولید ناخالص داخلی آن است.
سامسونگ الکترونیکس- در میان ۳۰ شرکت برتر جهان از نظر ارزش بازار – ۴۱٪ از تراشه‌های DRAM و ۳۳٪ از تراشه‌های حافظه NAND جهان را تولید می‌کند. محصولات آن قطعات اولیه حیاتی برای شرکت‌هایی از اپل گرفته تا شرکت چینی گوشی‌های هوشمند شیائومی هستند.
برخی از بزرگ‌ترین شرکت‌های جهان به سامسونگ وابسته هستند
اگر صادرات لوازم الکترونیکی کره جنوبی متوقف شود، اقتصاد جهانی را دچار شوک خواهد کرد. کره جنوبی ۴ درصد از تمام قطعات الکترونیکی مورد استفاده در کارخانه‌ها در سراسر جهان و حدود ۴۰ درصد از تمام تراشه‌های حافظه را تولید می‌کند. بخش‌هایی مانند الکترونیک و خودرو که از نیمه هادی‌ها به عنوان ورودی اصلی استفاده می‌کنند، ۳۰ درصد از تولید ناخالص داخلی در تایوان، ۱۱ درصد در چین و ۸ درصد در ژاپن را تشکیل می‌دهند.
دژاوو جنگ سرد
در حالی که ایالات متحده از گسترش ناتو حمایت می‌کند و اتحادهایش را در آسیا تقویت می‌کند، با دشمنانی روبرو است که با پیمان‌های رسمی و غیر رسمی به هم گره خورده‌اند، مجهز به مجموعه‌ای از تسلیحات متعارف و هسته‌ای هستند و توسط قدرتمندترین پایگاه صنعتی جهان پشتیبانی می‌شوند.
اوکراین در میانه یک جنگ خندق‌ها با نیروهای روسی است که مهمات کره شمالی را شلیک می‌کنند و با یک اقتصاد جنگی ساخت چین حمایت می‌شود. فراتر از اروپا، با افزایش فشار نظامی چین، تایوان در تیررس قرار گرفته است.
پیمان پوتین با کره شمالی، همراه با تهدیدهای اخیر کیم مبنی بر «نابودی» همسایه جنوبی خود، خطرات پیش روی کره جنوبی را آشکار کرده است.
با جابجایی خطوط نظم جهانی، برخی اقتصادها بیشتر در معرض خطر قرار می‌گیرند. مرز مشترک آن با کره شمالی – آخرین مرز از جنگ سرد قدیم – یکی از مسلح ترین مرزهای روی کره زمین است. مشارکت با روسیه همچنین رشد توانایی هسته‌ای پیونگ یانگ را تسریع می‌کند.
در سال جاری، کیم ۴۰ ساله همسایه جنوبی خود را با تهاجمات کوتاه مرزی آزمایش کرده و در نزدیکی یک جزیره مورد مناقشه توپخانه شلیک کرده است.
وی سونگ لاک، فرستاده هسته‌ای سابق کره جنوبی و نماینده حزب اپوزوسیون دموکرات در پارلمان، گفت احتمال درگیری در شبه جزیره کره در سال‌های پیش‌رو حدود ۳۰ درصد است و هر درگیری می‌تواند به یک جنگ گسترده‌تر تشدید شود.
وی گفت: «من این را جدی‌ترین وضعیت [در شبه جزیره کره] از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی می‌دانم. هر نوع برخوردی می‌تواند منجر به شلیک سلاح‌های کوچک شود و این منجر به شلیک مسلسل و آتش توپخانه می‌شود.»
سناریو: جنگ
یک جنگ همه جانبه احتمالاً شامل رگبار توپخانه کره شمالی به اهداف کلیدی نظامی، سیاسی و اقتصادی در سئول خواهد بود. در ماه‌های اخیر، کیم تسلیحاتی را آزمایش کرده است که در حملات موج اول استفاده می‌شوند، از جمله موشک‌های توپخانه دقیق که می‌توانند تأسیسات تولید نیمه هادی را در ۷۰ کیلومتری مرز نابود کنند، و همچنین موشک‌های بالستیک کوتاه‌برد که می‌توانند حدود ۲۵۰ کیلومتر پرواز کنند.
اگر کیم یک تهدید وجودی برای رژیم خود را احساس کند، می‌تواند یک حمله هسته‌ای انجام دهد. یک مطالعه از موسسه تحلیل‌های دفاعی کره مستقر در سئول در سال گذشته نشان داد که کره شمالی حدود ۸۰ تا ۹۰ کلاهک دارد که برای حمله هسته‌ای به کره جنوبی، ژاپن و حتی ایالات متحده کافی است.
در مجموع، نزدیک به نیمی از تولید کره جنوبی و بیشتر ظرفیت نیمه هادی آن ممکن است از بین برود. خطوط کشتیرانی نزدیک به چین، روسیه و ژاپن نیز مختل خواهند شد.
از آنجایی که ایالات متحده و چین احتمالاً در طرف‌های مخالف درگیری قرار می‌گیرند – همان کاری که در جنگ کره انجام دادند – تجارت بین ابرقدرت‌های اقتصادی جهان با موانع جدیدی روبرو خواهد شد و بازارهای جهانی به شدت سقوط خواهند کرد.
بلومبرگ اکونومیکس با قرار دادن این شوک‌ها در مجموعه‌ای از مدل‌ها، تأثیر آن بر تولید ناخالص داخلی جهان را پس از یک سال تخمین می‌زند:
اقتصاد کره جنوبی ویران شده است و با کاهش تولید صنعتی و صادرات، حجم آن ۳۷.۵ درصد کاهش یافته است.
کمبود نیمه هادی‌ها از کره جنوبی، کاهش تجارت با ایالات متحده و اختلال در حمل و نقل، تولید ناخالص داخلی چین را تا ۵ درصد کاهش می‌دهد.
دور از میدان جنگ، و با اقتصادی متکی به خدمات، ایالات متحده نسبتاً ایزوله است. با این حال، کمبود تراشه و افت بازارها به معنای ضربه ۲.۳ درصدی به تولید ناخالص داخلی است.
تولید ناخالص داخلی جهانی ۳.۹ درصد کاهش می‌یابد. آسیای جنوب شرقی، ژاپن و تایوان – وابسته به تراشه‌های کره جنوبی و آسیب پذیر در برابر اختلالات دریایی – بیشترین ضربه را می‌خورند.
مقایسه تاثیر بحران‌های اخیر و سناریوهای کره
با این حال، یک جنگ محدود که بخش بیشتری از پایگاه صنعتی کره جنوبی را دست نخورده باقی می‌گذارد، تأثیر کمتری خواهد داشت. اما در سناریویی که نیروهای آمریکایی و چینی رو در روی هم قرار گیرند و موشک‌های کره شمالی به مجموعه وسیع‌تری از اهداف حمله کنند، این جنگ می‌تواند به مراتب پرهزینه‌تر باشد.
تغییر محیط
جنگ همچنان یک نتیجه کم احتمال است – به ویژه به این دلیل که تقریباً به طور قطع منجر به نابودی کیم خواهد شد. رهبر کره شمالی گفته است که برای بازدارندگی آمریکا از تلاش برای برکناری او به سلاح هسته‌ای نیاز دارد و تقریباً هر سناریوی جنگی با سرنگونی او و ویران شدن کشورش به پایان می‌رسد.
لامی کیم، استاد مطالعات امنیتی آسیا-اقیانوسیه، گفت: «کیم آنقدر منطقی هست که خودکشی نکند».
علیرغم جنگ، قحطی و فقر، حکومت خاندان کیم برای بیش از ۷۵ سال ادامه داشته است و از زمان آتش بس جنگ کره در سال ۱۹۵۳، هیچ درگیری بزرگی در شبه جزیره وجود نداشته است. محتمل‌ترین سناریو در سال‌های آینده این است که رژیم کره شمالی در برابر فشارها دوام بیاورد. و تنش‌ها پایدار اما قابل کنترل خواهند ماند.
با این حال، کره شمالی امروز در موقعیت بسیار قوی‌تری نسبت به اوایل دهه ۲۰۰۰ قرار دارد، زمانی که ایالات متحده، چین، روسیه، کره جنوبی و ژاپن همگی در مذاکرات شش جانبه با هدف پایان دادن صلح آمیز به جاه طلبی‌های هسته‌ای پیونگ یانگ شرکت داشتند.
اکنون کیم زرادخانه‌ای از تسلیحات هسته‌ای دارد، مسکو با کره شمالی همسو شده است، و چین و ایالات متحده در یک مبارزه ژئوپلیتیکی طولانی هستند. فناوری روسیه می‌تواند برد و قابلیت اطمینان موشک‌های کره شمالی را بیشتر بهبود بخشد – که در صورتی که او بخواهد نیویورک، لس آنجلس یا یکی دیگر از شهرهای بزرگ ایالات متحده را با حمله هسته‌ای تهدید کند، احتمال موفقیت او را افزایش می‌دهد.
یک دوره ریاست جمهوری دیگر برای دونالد ترامپ، که در سال ۲۰۱۷ تهدید کرد کره شمالی را با «آتش و خشم» صاف خواهد کرد، و سپس برای دیدار رو در رو با کیم دیدار کرد، می‌تواند یک بعد جدید و غیر قابل پیش‌بینی به این ترکیب اضافه کند. ترامپ که می‌گوید دلیلی ندارد آمریکا برای امنیت جهانی هزینه کند، در عین حال سه بار با کیم دیدار کرده است.
کیم گان، نماینده حزب حاکم کره جنوبی در پارلمان، گفت: «پیشینه رئیس جمهور ترامپ از بخش تجارت املاک و مستغلات است، حوزه‌ای که ویژگی غیر معمول آن این است که معاملات معمولاً یکباره هستند. روابط دولت به دولت متفاوت است زیرا این یک بازی تکراری است.»
سیاست ترامپ در قبال کره جنوبی می‌تواند منجر به تغییر در مانورهای نظامی مشترک، استقرار دارایی‌های استراتژیک ایالات متحده و ۲۸،۵۰۰ نیروی آمریکایی مستقر در این کشور شود. اگر او نشانه‌هایی از کنار گذاشتن متحد دیرینه آمریکا را نشان دهد، کره جنوبی شاهد افزایش فشار برای دستیابی به سلاح‌های هسته‌ای خود خواهد بود.
سناریو: فروپاشی رژیم
جنگ تنها مسیر به سوی بحران در شبه جزیره کره نیست: فروپاشی رژیم کیم سناریوی بالقوه دیگری است.
سابقه آشفتگی داخلی کره شمالی، تمرکز قدرت روی یک رهبر واحد با مشکلات سلامتی و فاصله کوتاه بین فقر شدید تا بی‌ثباتی سیاسی به این معنی است که این یک احتمال واقعی – اگرچه بعید – است. تولید ناخالص داخلی سرانه این کشور با حدود ۵۹۰ دلار در میان کمترین‌ها در جهان است که آن را در ردیف کشورهای بی‌ثباتی مانند سودان و یمن قرار می‌دهد.
در صورت فروپاشی رژیم کیم، یک ضرورت فوری برای ایالات متحده، کره جنوبی و چین تامین امنیت سلاح‌های هسته‌ای کره شمالی است. این می‌تواند منجر به رویارویی بین نیروهای ایالات متحده و کره جنوبی با نیروهای کره شمالی و چین شود که هر کاری که لازم باشد برای جلوگیری از تشکیل یک قدرت تحت حمایت آمریکا در همسایگی خود انجام می‌دهد.
کیم گان وضعیت را متشنج اما با ثبات می‌داند که در آن هیچ یک از طرفین انگیزه‌ای برای تشدید تنش ندارند. او گفت: «کره شمالی می‌داند که نمی‌تواند پیروز شود. ما می‌دانیم که حتی اگر پیروز شویم، هزینه سنگینی خواهد داشت.»
حتی با وجود اینکه احتمال درگیری بسیار کم است، کیم گان می‌گوید کره جنوبی برای هر احتمالی آماده است.
برای اقتصاد جهانی که به نیمه هادی‌های کره جنوبی به عنوان یک حلقه مهم در زنجیره تامین الکترونیک وابسته است، پلن B وجود ندارد.
