پرتفوی سهام چیست؟ انواع پرتفوی سهام و اصول تشکیل آن

به گزارش هشت صبح و به نقل از انتخاب :

فعالیت و سرمایه‌گذاری در بازار سهام نیازمند برنامه‌ریزی مالی و تقسیم‌بندی صحیح بودجه است. یکی از ابزار‌ها و درحقیقت راه‌کارهایی که در این زمینه می‌تواند به شما کمک کند، تشکیل یک پرتفوی سهام است. پرتفوی بورسی، سبدی متشکل از سهام شرکت‌های مختلف است که هریک میزان مشخصی از ریسک و درآمد احتمالی را با خود به همراه می‌آورند. برای استفاده بهینه از این ابزار باید با انواع و اصول طراحی آن آشنا باشید. در ادامه به تعریف پرتفوی سهام پرداخته و انواع، ریسک و سود احتمالی و ویژگی‌های یک سبد اصولی را مرور می‌کنیم. با ما همراه شده و سرمایه‌گذاری خود را در بازار سهام بهینه کنید.

پرتفوی سهام چیست؟

پرتفوی سهام یا سبد سهام به سبدی از سهام شرکت‌های مختلف گفته می‌شود که سرمایه‌گذار با توزیع بودجه خود و با وزن‌دهی مشخص، آن‌ها را خریداری و مدیریت می‌کند. از طرف دیگر، شرکت‌های سرمایه‌گذاری یا مشاوران مالی بازار بورس نیز اقدام به طراحی انواع سبد سهام بورس کرده و آن‌ها را به‌عنوان یک محصول قابل خرید و فروش، عرضه می‌کنند. این محصول در بسیاری از مواقع، سبد پیشنهادی نام می‌گیرد. بسته به شرکت ارائه‌کننده سبد، مسئولیت مدیریت آن نیز می‌تواند با خریدار باشد یا همچنان برعهده شرکت بماند. در این صورت، هزینه‌ای نیز بابت مدیریت پرتفوی سهام از مشتریان دریافت می‌شود.

پرتفوی سهام، نوعی از پرتفوی بورسی است که در آن، علاوه بر سهام شرکت‌ها، دیگر دارایی‌های قابل معامله در بورس مانند اوراق قرضه، واحد‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری، اوراق بانکی، انواع گواهی‌ها و حتی کالا نیز ممکن است قرار بگیرند. بااین‌حال، بسیاری از افراد و حتی سرمایه‌گذاران، این دو مفهوم را به جای یکدیگر نیز به‌کار می‌برند.

هدف اصلی از تشکیل سبد سهام، مدیریت ریسک و تضمین حداقلی از سود با رعایت اصل تنوع‌بخشی به سرمایه‌گذاری است. منطق بنیادی پشت این ابزار این است که سرمایه‌گذار نباید همه بودجه خود را روی یک دارایی خرج کند. به عبارت دیگر، باید از قرار دادن همه تخم مرغ‌ها در یک سبد خودداری کرد. به‌این‌ترتیب، اگر سهمی از سهام موجود در پرتفولیو وارد موقعیت ضرر شد، سود یا درآمد ثابت دیگر دارایی‌ها می‌تواند آن را جبران نماید.

نگاهی به ریسک و سود پرتفوی سهام

پرتفوی سهام در طبقه‌بندی دارایی‌ها از نظر ریسک، ریسک بالایی دارد. دلیل این موضوع این است که اساسا سهام شرکت‌ها یعنی اصلی‌ترین دارایی تشکیل‌دهنده پرتفو‌های سهام، جزء پرریسک‌ترین و نوسانی‌ترین دارایی‌های موجود در بازار بورس هستند. با حذف دارایی‌های کم‌ریسک‌تر این بازار، مانند اوراق قرضه، فلزات گران‌بها و اوراق بانکی ریسک سبد‌های سهام نیز بالا می‌رود.

بااین‌حال، خود پرتفوی بورسی نیز از نظر ریسک‌پذیری درجات متفاوتی می‌تواند داشته باشد. معمولا هرچه شرکت‌هایی که سهام آن در سبد آورده شده تازه‌تاسیس‌تر باشد یا در بخش‌های نوسانی‌تری از بازار فعالیت کنند، ریسک سبد نیز افزایش می‌یابد.

از طرف دیگر، احتمال کسب سود از خرید یا تنظیم یک پرتفوی سهام حرفه‌ای و اصولی نیز نسبت به دیگر انواع پرتفوی بورسی بیشتر است. در این زمینه نیز نوع شرکت، سابقه فعالیت، صنعت فعالیت، سازوکار پرداخت سود و غیره بر سود و درآمد سبد‌های سرمایه‌گذاری سهام اثرگذار هستند.

انواع پرتفوی سهام را بشناسید

بسته به نوع دارایی‌های موجود در سبد سهام، ریسک آن‌ها و معیار‌های دیگر نظیر روش پرداخت سود، پرتفوی سهام به انواع زیر تقسیم می‌شود.

سبد سهام متمرکز بر رشد

برای سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیرتر، تشکیل یک پرتفوی سهام مبتنی بر رشد یا خرید آن می‌تواند تصمیم مناسبی باشد. در این سبد‌ها معمولا سهام شرکت‌هایی قرار می‌گیرند که بیشترین پتانسیل رشد را دارند. در واقع، معیار انتخاب دارایی‌های موجود در آن‌ها پتانسیل رشد قیمت سهم است. میزان درآمد ثابت یا سود پرداختی دوره‌ای این سبد‌ها معمولا اندک یا حتی صفر خواهد بود.

ریسک پرتفوی سهام متمرکز بر رشد به نسبت سود احتمالی آن نیز بالاتر است. در آن ممکن است سهام شرکت‌های تازه‌تاسیس، نوسانی یا حتی شرکت‌های بازار فرابورس را ببینید. تمرکز سبد بر چنین دارایی‌هایی ممکن است تا جایی پیش برود که کل سبد را سهام شرکت‌های تازه‌تاسیس و استارتاپ‌ها تشکیل بدهند. در این صورت، به پرتفوی مورد نظر، پرتفوی سهام تهاجمی نیز گفته می‌شود.

پرتفوی سهام متمرکز بر درآمد

اگر هدف‌تان از واریز سرمایه به بازار سهام، کسب درآمد ثابت است، باید سهامی را در سبد خود قرار دهید که سود تقسیمی ثابت دارد. هرچه این سود بیشتر باشد، درآمد شما نیز بیشتر خواهد بود. به پرتفوی سهام تشکیل‌شده از این دارایی‌ها نیز پرتفولیوی متمرکز بر درآمد یا پرتفوی درآمدی گفته می‌شود. ریسک این سبد‌ها پایین بوده و در عوض، پتانسیل رشد سرمایه کمتری نیز دارند.

پرتفوی سهام محافظه کارانه

پرتفوی سهام محافظه‌کارانه تا حد زیادی به پرتفوی متمرکز بر سود شبیه است؛ با این تفاوت که بیشتر دارایی‌های آن را سهام شرکت‌های بزرگ و معتبر تشکیل می‌دهند. این شرکت‌ها عمدتا در صنایع اصلی و مادر مانند فولاد و صنایع پتروشیمی فعالیت می‌کنند. یک سبد پرتفوی محافظه‌کارانه لزوما درآمد ثابت ندارد. پتانسیل رشد نجومی و غیرمنتظره‌ آن نیز کم است اما در عوض ریسک افت ارزش سرمایه اولیه پایین‌تری هم دارد. این پرتفو که به آن پرتفوی سهام دفاعی نیز گفته می‌شود، برای سرمایه‌گذاری بلندمدت مناسب است.

سبد سهام ترکیبی

اگر تحمل ریسک متوسطی دارید و علاوه بر درآمد ثابت به دنبال کشف فرصت‌های سرمایه‌گذاری جدید در بازار بورس هستید، تشکیل یک پرتفوی سهام ترکیبی می‌تواند راه‌کار خوبی باشد. این سبد، ترکیبی از دیگر سبدها است. به‌طوری‌که در آن، سهام شرکت‌های جدید، دارایی‌های درآمد ثابت و نیز شرکت‌های با سود محافظه‌کارانه دیده می‌شود. لازم به ذکر است که در پرتفوی بورسی ترکیبی، دیگر دارایی‌های قابل معامله در بازار بورس مانند اوراق قرضه و گواهی‌های بانکی نیز گنجانده می‌شوند.

پرتفوی سهام لحظه ای و سپرده گذاری

در برخی سامانه‌های معاملات بورس، گاهی بخشی به نام پرتفوی لحظه‌ای در نظر گرفته می‌شود که از طریق آن سرمایه‌گذار می‌تواند سود و زیان لحظه‌ای هریک از دارایی‌های موجود در سبد خود را ببیند. از طرف دیگر، بخشی نیز تحت عنوان پرتفوی سهام سپرده‌گذاری یا اصلی وجود دارد که در آن تنها ارزش کلی سبد و دیگر اطلاعات اساسی آن نظیر نماد‌ها نمایش داده می‌شوند.