نگرانی مصری ها و سعودی ها درمورد اخوانی ها باعث می شود به دنبال ترکیبی منطقه ای با ایران باشند
خاورمیانه شرایط جدیدی پیدا کرده و در این وضعیت نیاز تدوین رویکردی جدید نسبت به اعراب، بیش از قبل احساس میشود. ترکیه و ایران و مصر و عربستان، چهار کشور تأثیرگذار در تحولات امروزی منطقه هستند که مرزبندیهای مستحکمی نیز با اسراییل دارند، اگرچه تضاد آنها با اسراییل همانند ایران نیست اما میتوان در این بین فرصتهایی برای ایران پیدا کرد.
محمدعلی سبحانی، سفیر پیشین ایران در قطر و لبنان، درباره لزوم رویکرد جدید ایران نسبت به اعراب به «انتخاب» گفت: «با توجه به شرایط جدید خاورمیانه و روی کارآمدن جریانات جدید در سوریه و قرارگیری ایران در تحولات سالهای اخیر سوریه، باید رویکرد جدیدی نسبت به جهان عرب اتخاذ کرد. در مصر هم طی سالهای اخیر تحولات مهمی رخ داد اما عکس العملها با آمدن گروههای اسلامی به شکلی بود که پسزده شد. دولت مصر و عربستان با این تحولات به یک تجربهی جمعی رسیدهاند. کماکان نگرانیها نسبت به شروع تحولات جدید در کشورهای عربی وجود دارد. این مسأله یک تغییر ذهنی و شناختی را در کل منطقه ایجاد کرده است. همهی ما میتوانیم به این نتیجه برسیم که ثبات در خاورمیانه، با توجه به وحشیگریهای اسراییل در لبنان و غزه، مهمترین نیاز منطقه است. اعراب از روند فعلی با اسراییل هم راضی نیستند و یک فرصت جدید برای روابط ایران و اعراب ایجاد شده است. »
وی درباره نقش سفر پزشکیان به مصر در راستای تدوین رویکردی جدید نسبت به اعراب بیان کرد: «سفر پزشکیان و نوع برخورد او، فرصتی ایجاد کرد که با خوش سلیقگی دولت پیش رفته است. این سفر میتواند منجر به رویکرد جدیدی در روابط ایران و اعراب باشد. این رویکرد باید موجب همکاری بیشتر، بر پایه ایجاد ثبات در کل منطقه و به ویژه در سوریه شود. سوریه میتواند به یک مخرج مشترک تبدیل شود و همه بر اساس اینکه برای ثبات آن تلاش کنند، یک همبستگی را میان خودشان ایجاد کنند. »
سبحانی درباره اتحاد ایران و عربستان و مصر درباره تحولات منطقه اظهار داشت: «ایران و ترکیه و کشورهای تأثیرگذار عرب ازجمله دو کشور محوری مصر و عربستان و دیگر بازیگران منطقهای، در کنار یک حرکت بینالمللی، برای ایجاد ثبات در منطقه، فرصتی را ایجاد کردهاند. ایران رضایت کاملی از تحولات سوریه ندارد و عربستان و مصر هم میخواهند تحولات سوریه به نفع یک طرف پیش نرود. بعد از بهار عربی که اخوان المسلمین در مصر روی کارآمد، این نگرانی وجود دارد که حرکتهای اخوانی، نوعی انحصار طلبی ایجاد کند. مصریها و عربستانیها نمیخواهند جریان اسلامی سابقه داری خود را به منطقه تحمیل کند. اینها باعث میشود که فکر کنند از طریق ترکیب منطقهای ایران، مصر و عربستان، به ثبات در منطقه دست یابند. »
وی درباره آینده سوریه با توجه به اقدامات ترکیه گفت: «ترکیه به تنهایی جریان اخوانی را تقویت میکند و باید طرفین دیگری نیز با او کار کنند تا یک طرفه پیش نرود. اگر همفکری و همبستگی و همراهی تمام قدرتهای منطقه وجود نداشته باشد، چشم انداز خوبی برای سوریه دیده نمیشود. درست است که جولانی به شکلی برخورد میکند که همه راضی باشند اما به نظر من امکان اینکه یک جریان مسالمتآمیز شکل بگیرد وجود نخواهد داشت، مگر اینکه تمامی ۶۰ گروه فعال در سوریه همکاری کنند. »
او افزود: «ترامپ در دورهی قبل هم نمیخواست که در خاورمیانه هزینهی بالایی شود اما اسراییل فقط با ایران دشمن نیست، بلکه او میخواهد کنار عربها در مقابل ایران باشد. سیاستمداران ایرانی باید رابطه با مصر را که خیلی سال است هر دو کشور ابراز تمایل برای آن میکنند، انجام شود. باید یک سری همکاریهای جدی با عربستان هم انجام شود. عربستان علاقهمند است با ایران کار جدی انجام دهد. »