عدم ورود سرمایه خارجی به علت تحریم و سرمایه گذاری داخلی به علت عدم صرفه‌ی اقتصادی، باعث عقب ماندن صنعت برق شده / شرایط ناترازی ما خیلی کلان‌تر از اعداد و ارقامی است که دولت اعلام می‌کند / شاید مقداری مصرف مازوت کم شود اما نمی‌توان به یکباره آن را قطع کامل کرد

دولت مصرف مازوت را متوقف کرده اما نوید قطعی برق را داده‌اند. مسأله اینجاست که دولت تا چه حد و تا چه زمان می‌تواند این سیاست را پیش ببرد؟ آیا جامعه قطعی برق را تحمل می‌کند تا ریه‌های سالم‌تری داشته باشد؟ از سوی دیگر ناترازی برق و گاز هر سال در حال افزایش است و دولت رئیسی نیز سرمایه‌گذاری‌های لازم در این حوزه را انجام نداده است.

حامد فرنام، کارشناس اقتصاد انرژی، درباره ناترازی برق و گاز در زمستان ۱۴۰۳ به «انتخاب» گفت: آنچه در حوزه‌ی ناترازی با آن مواجهیم، کمبود همزمان برق و گاز است. چون نیروگاه‌های تولید برق با گاز کار می‌کنند، کمبود گاز مسلماً کمبود برق هم شدت می‌بخشد. چون در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری کافی در حوزه‌ی گاز نداشته‌ایم، تولید گاز ما با مشکل مواجه شده است. نیروگاه‌های ما در زمان کمبود گاز ناچار به مصرف مازوت می‌شوند، حالا با قطع مازوت، برق هم دچار ناترازی بیشتری می‌شود. ما در نیروگاه‌های تجدیدپذیر هم نتوانستیم موفقیت زیادی به دست‌آوریم. 

وی درباره علت عدم سرمایه‌گذاری در حوزه‌ی برق بیان کرد: قیمت‌های غیرواقعی برق در ایران باعث عدم جذب سرمایه‌گذاری در این حوزه شده است. وقتی نرخ برق را درست تعیین نکنیم، سرمایه‌گذاری در آن بخش هم صرفه ندارد و بازگشت سرمایه آن اتفاق نمی‌افتد. عدم ورود سرمایه خارجی به علت تحریم و سرمایه داخلی به علت عدم صرفه‌ی اقتصادی، باعث عقب ماندن صنعت برق شده است. 

این کارشناس اقتصاد انرژی درباره تداوم قطع مصرف مازوت توسط دولت گفت: شما نمی‌توانید یک سیاستی را به یک دفعه اجرا کنید. تا یک اندازه می‌توانیم برق را قطع کنیم. نیروگاه‌ها اگر تولیدشان را متوقف کنند، تا یک اندازه قابلیت تداوم دارند. صفر شدن مصرف مازوت واقعی نیست. با دستور نمی‌توان این مسیر را ادامه داد. این دستور باید قابلیت اجرا داشته باشد. شاید مقداری مصرف مازوت کم شود اما نمی‌توان به یکباره آن قطع کامل کرد. ظرفیت تأمین خوراک گاز برای نیروگاه باید ایجاد شود و به آرامی قطع مازوت اتفاق افتد. 

وی درباره شدت گرفتن بحران ناترازی اظهار داشت: ما همه‌ی روش‌های بهینه‌سازی را اگر اجرا کنیم، سرمایه‌گذاری ۵۰ میلیارد دلاری هم در صنعت گاز داشته باشیم، در یک زمان می‌توانیم ناترازی را حذف کنیم اما باز هم در سال‌های پیش رو با ناترازی مواجه می‌شویم. شرایط ناترازی ما خیلی کلان‌تر از اعداد و ارقامی است که دولت اعلام می‌کند. روند رشد ناترازی با توجه به روند رشد جمعیت، به شدت بالاست. 

فرنام درباره مصرف غیرمولد گاز گفت: وقتی گاز تولید می‌شود، محل مصرف آن بخش خانگی است. در سال‌های اخیر هرچه سرمایه‌گذاری و تولید در بخش تولید گاز انجام شده، فقط در بخش غیرمولد مصرف شده است. وقتی این اتفاق می‌افتد در چرخه‌ای نامتوازن قرار می‌گیریم. تولید گاز ما برای صنعت و نیروگاه‌ها و تولید ارزش افزوده بیشتر هدایت نشده است. از یک طرف تمام سرمایه‌گذاری‌ها برای مصرف بی رویه بوده است.