جمهوری اسلامی ایران همواره به اصول انسانی و بشردوستانه پایبند بوده است – هشت صبح

به گزارش خبرنگار مهر، کاظم غریب آبادی در مراسم گرامیداشت ۷۵ سالگرد تأسیس کنوانسیون‌های ژنو، اظهار داشت: مایلم در ابتدا مراتب خرسندی و افتخار خود را از حضور در آئین بزرگداشت هفتادوپنجمین سالگرد تصویب کنوانسیون‌های چهارگانه ژنو که میراث گران‌بهای بشریت می‌باشد، ابراز نمایم. امروز در اینجا گرد آمده‌ایم تا هفتادوپنجمین سالگرد تصویب کنوانسیون‌های چهارگانه ژنو را گرامی بداریم. این کنوانسیون‌ها نه تنها پایه‌گذار حقوق بین‌الملل بشردوستانه هستند، بلکه در طول این سال‌ها در برخی موارد نقشی اساسی در کاهش رنج و درد انسان‌ها در زمان جنگ‌ها و بحران‌های انسانی هم ایفا کرده‌اند.

وی ادامه داد: جنگ، به‌عنوان یک پدیده شوم، تاریخی به قدمت آفرینش انسان دارد و در این میان حقوق جنگ یا حقوق مخاصمات مسلحانه از جمله مباحث و موضوعاتی است که از آغاز شکل‌گیری حقوق بین‌الملل مورد بحث و بررسی قرار گرفته تا این پدیده تلخ را با موازین اخلاقی و انسانی منطبق نماید.

معاون حقوقی و بین المللی وزارت امور خارجه افزود: حقوق بشردوستانه با قبول واقعیت این پدیده مخرب به منظور کاهش آلام و احترام به کرامت انسان‌ها، حمایت از غیرنظامیان، جلوگیری از تخریب اموال محدود کردن آثار ناشی از جنگ و پیگرد، محاکمه و کیفر جنایتکاران جنگی نقش بسیار تعیین‌کننده‌ای در کنترل و هدایت مخاصمات مسلحانه دارد.

وی عنوان کرد: گزارش‌های سالانه سازمان ملل در مورد حفاظت از غیر نظامیان نشان می‌دهد که درگیری‌های مسلحانه همچنان با تعداد بالای مرگ و میر، غیر نظامیان، مجروحان افراد آواره، ناپدید شدن و همچنین تخریب و ویران شدن خانه‌ها، مدارس، بیمارستان‌ها و آسیب به زیر ساخت‌های غیر نظامی همراه بوده است. حفاظت از غیر نظامیان نیازمند رویکردی جامع برای پیش‌بینی و کاهش چنین خطرات و رنج‌هایی است.

غریب آبادی با بیان اینکه تمام تلاش‌ها باید در راستای اطمینان از رعایت قوانین بین‌المللی بشردوستانه صورت گیرد و اینکه غیرنظامیان و اهداف غیر نظامی بدون توجه به صحنه جنگ مورد حفاظت قرار می‌گیرند، تصریح کرد: سازمان ملل در وادار ساختن طرف‌های درگیری به پایبندی به تعهدات خود و احترام به حقوق بین‌الملل بشردوستانه دارای نقشی حیاتی است، علاوه بر این، دولت‌ها باید برای اطمینان از رعایت حقوق بین‌الملل بشردوستانه اقدامات بیشتری انجام دهند. کنوانسیون‌های ۱۹۴۹ ژنو و پروتکل‌های الحاقی سنگ‌بنای چارچوب‌های حقوقی برای حفاظت از غیرنظامیان و کسانی که در منازعات مسلحانه شرکت نمی‌کنند، هستند.

وی گفت: کنوانسیون‌های چهارگانه ژنو، در حقیقت پاسخی به نیازهای بشری در شرایط بحرانی جنگ‌ها و درگیری‌ها بودند. این کنوانسیون‌ها که به منظور حفظ کرامت انسانی در برابر خشونت‌های جنگی طراحی شدند، به کشورهای امضاکننده این امکان را می‌دهد که اصول بنیادین حقوق بشر را حتی در پیچیده‌ترین شرایط مورد تاکید قرار دهند.

غریب آبان بیان کرد: علاوه بر این، موارد دیوان بین‌المللی دادگستری در نظر مشورتی خود در سال ۱۹۹۶ در مورد «قانونی بودن تهدید یا استفاده از سلاح‌های هسته‌ای» بر دو اصل اساسی حقوق بین‌الملل بشردوستانه یعنی تمایز بین نظامیان و غیر نظامیان و ممنوعیت رنج‌های غیرضروری تأکید کرده است.

وی گفت: دیوان به صراحت اعلام کرده است که کشورها هرگز نباید غیر نظامیان را هدف حملات قرار دهند و در نتیجه هرگز نباید از سلاح‌هایی استفاده کنند که قادر به تشخیص اهداف غیر نظامی و نظامی نیستند. به‌رغم الزام‌آور بودن قواعد بین‌المللی بشر دوستانه، چالش جدی که جامعه بین‌الملل امروزه با آن مواجه است عدم پایبندی طرفین درگیر به این قواعد است.

معاون حقوقی و بین المللی وزارت امور خارجه اظهار داشت: جمهوری اسلامی ایران، همواره به اصول انسانی و بشردوستانه پایبند بوده و بر این باور است که هرگونه نقض این اصول نه تنها به حقوق انسان‌ها آسیب می‌زند، بلکه بر امنیت و ثبات جهانی نیز تأثیر منفی می‌گذارد. در این سال‌ها ما شاهد بحران‌های انسانی متعددی در نقاط مختلف جهان بوده‌ایم که در بسیاری از این موارد نقض آشکار و بی‌رحمانه اصول حقوق بشردوستانه از جمله در برابر غیر نظامیان و افرادی که تحت تأثیر جنگ‌ها و درگیری‌ها قرار می‌گیرند، مشاهده شده است.

وی تاکید کرد: ما معتقدیم که اجرای کامل این کنوانسیون‌ها نه تنها نیازمند اراده سیاسی کشورهای عضو است، بلکه نیازمند تقویت ساز و کارهای نظارتی و همچنین پاسخگویی به موارد نقض حقوق بشر در سطح جهانی می‌باشد.

غریب آبادی گفت: برای تکیه بر تلاش‌های فوق و اجرای بهتر مفاد کنوانسیون‌های ژنو ۱۹۴۹، مایلم به اطلاع برسانم که یک کارگروه ویژه در قوه قضائیه ایران برای تهیه پیش‌نویس قانون جدید با هدف جرم‌انگاری شنیع‌ترین جنایات بین‌المللی از جمله جنایات جنگی تشکیل شده است. اعضای کارگروه مذکور شامل قضات عالی‌رتبه، دادستان‌ها و کلاً اساتید برجسته دانشگاه و همچنین نمایندگان وزارت امور خارجه و دادگستری هستند و پس از نهایی شدن، این لایحه توسط هیئت وزیران برای تصویب به مجلس شورای اسلامی تقدیم می‌شود.

معاون حقوقی و بین المللی وزارت امور خارجه تصریح کرد: مایه تأسف و نگرانی است که در منطقه غرب آسیا، از جمله در سرزمین‌های اشغالی فلسطین، اجرای قوانین بین‌المللی بشر دوستانه به شدت نقض می‌شود.

وی افزود: جدی‌ترین نقض حقوق بین‌الملل بشر دوستانه، سیاست‌ها و اعمال سیستماتیک ضدانسانی و نژادپرستانه رژیم اسرائیل در اراضی اشغالی فلسطین است.

غریب آبادی تصریح کرد: نسل‌کشی، ایجاد قحطی، کشتار وسیع غیر نظامیان از جمله کودکان، زنان و سالخوردگان، نابودی بیمارستان‌ها و سیستم بهداشت و درمان، حمله به مساجد، کلیساها، تخریب عامدانه مراکز تاریخی و فرهنگی، حمله علیه کارمندان بین‌المللی و خبرنگاران، تخریب منازل مسکونی، از بین بردن مزارع، کوچ اجباری و دسته جمعی مردم فلسطین، تداوم تجاوز و غصب سرزمین‌های فلسطین از طریق شهرک‌سازی، تنها بخشی از جنایاتی است که علیه ملت فلسطین ارتکاب یافته است.

معاون حقوقی و بین المللی وزارت امور خارجه بیان کرد: بی‌تفاوتی در مقابل این جنایات، بی‌تفاوتی در مقابل بشریت و کرامت و تمامیت روحی و جسمانی اوست، این بی‌تفاوتی باعث خواهد شد که مبانی حقوق بین‌الملل بشردوستانه که اخلاقی‌ترین و انسانی‌ترین مقررات حیات بین‌المللی هستند، سست و لرزان گردد و باعث شود که جنایتکاران دیگر آن را به عنوان مجوزی تلقی کنند تا در آینده هرگونه جنایتی علیه انسان‌های بی‌گناه را روا بدانند.

وی افزود: تمام موارد فوق بدون توجه به این واقعیت است که رژیم اشغالگر اسرائیل طی دهه‌ها تعهدات خود به عنوان یک قدرت اشغالگر را که در کنوانسیون چهارم ژنو ذکر شده است، آشکارا نقض کرده است.

غریب آبادی تصریح کرد: این امر توسط نهادهای مختلف سازمان ملل متحد از جمله ارگان قضائی اصلی آن، دیوان بین‌المللی دادگستری، در نظر مشورتی دیوار حائل در سال ۲۰۰۴ و همچنین آخرین نظر مشورتی آن در ۱۹ ژوئیه ۲۰۲۴ در مورد پیامدهای قانونی ناشی از سیاست‌ها و اقدامات اسرائیل در اراضی اشغالی فلسطین» تأیید شده است.

معاون حقوقی و بین المللی وزارت خارجه عنوان کرد: جهان در حال حاضر با چالش‌ها و تنش‌های متعدد، درهم پیچیده و ظاهراً مزمنی مواجه است که تلاش‌های معدود و حرکت‌های محدود صورت گرفته برای حل و فصل آنها ناکافی است، زیرا عوامل ایجادکننده این بحران‌ها با سرعت بیشتری عمل می‌کنند و پیش می‌روند.

وی با بیان اینکه گرسنگی، قحطی آوارگی تغییرات اقلیمی و بلایای طبیعی مانند سیل، جنگ، جابجایی‌های اجباری، مهاجرت و پناه‌جویی، درگیری‌های مسلحانه و غیره، بحران‌هایی هستند که به نظر می‌رسد جهان را در کنترل خویش درآورده‌اند؛ گفت: این بحران‌ها که دومینووار در مناطق مختلف جهان در حال رخ دادن هستند، حلقه‌های بهم پیوسته یک زنجیره تهدیدکننده زندگی انسان‌ها محسوب می‌شوند.

غریب آبادی یادآور شد: برخی کشورها که در موضوعات مختلف مدعی صاحب سبک هستند، برای پیشبرد برنامه‌های خود در زمینه‌های مختلف به استانداردهای دوگانه‌ای دست می‌زنند که بی‌ثباتی جهانی و نقض گسترده حقوق مردم را به دنبال دارد؛ این استانداردهای دوگانه در همه زمینه‌ها قابل مشاهده هستند، اما در زمینه حقوق بشر و حقوق بشردوستانه وضوح آشکارتری دارند.

وی ضمن گرامیداشت این سالگرد مهم، افزود: به این نکته نیز باید توجه داشته باشیم که تمامی اعضای کنوانسیون‌ها باید به تعهدات خود پایبند باشند و در برابر نقض‌های آشکار این اصول نه تنها سکوت نکنند، بلکه با همکاری‌های مشترک و استفاده از ابزارهای دیپلماتیک و قانونی از حقوق انسان‌ها در برابر جنگ‌ها و خصومت‌ها حمایت کنند.

معاون حقوقی و بین المللی خاطرنشان کرد: همچنین از تمامی اعضا خواستاریم که با عزم راسخ، همبستگی و همکاری بیشتر گام‌های موثرتری در جهت تضمین رعایت حقوق بشردوستانه بردارند و به حفظ کرامت انسانی در تمامی سطوح اهتمام ورزند. ما مسئولیت داریم اطمینان حاصل کنیم که هیچ فردی در جنگ‌ها و بحران‌ها از حقوق بنیادین خود محروم نخواهد شد و مرتکبان جنایت در قبال اعمال خود پاسخگو باشند.