تماشا کنید: کُره‌ی ایتا/ در دنیای ایتا، قرارگاه سیاسی- عملیاتی سایه‌نشین‌ها چه می‌گذرد؟
سرویس سیاست انتخاب: کافی است گزینه «داغ‌ترین‌های ایتا» را بزنید و به هشتگ‌های پر تکرار در این پیام‌رسان نگاه کنید؛ از وعده صادق ۳ و گرفته تا تحریرالشام و سوریه و تا استیضاح و فیلترینگ. وقتی این عناوین را می‌بینید انگار فضایی در فضایی کاملا ایدئولوژیک قرار گرفته‌اید. بر این هشتگ‌ها کانال‌های پیشنهادی ایتا را افزون کنید؛ کانال‌هایی که انگار همه شعبه‌های مجازی شبکه افق صداوسیما هستند. یکی مشغول حمله به تصمیم‌سازان نظام است که چرا به اسرائیل حمله نمی‌کنید، دیگری دنبال استیضاح وزرای دولت پزشکیان است و آن یکی می‌خواهد برای آنکه لایحه حجاب و عفاف ابلاغ و اجرا نشده، خون به پا کند! فضای عجیبی است. انگار وارد پایگاه عقیدتی-سیاسی شده‌اید! هرچه هم بیشتر در این برنامه بچرخید بیشتر بر رویکرد‌های رادیکال کاربران آن پی می‌برید. فضایی که در پیام‌رسان‌های دیگر به هیچ‌وجه مشاهده نمی‌شود؛ به ویژه آنکه خود برنامه ایتا هم بر این فضا دامن می‌زند و انگار سیاست و خط مشی خود برنامه و کاربرانش یکی است. مشخصا آنکه به تازگی خبر رسید که ایتا فعالیت روزنامه فرهیختگان را محدود کرده است. فقط به این دلیل که این روزنامه مطرح کرده که بر اساس گزارش چندهفته پیش یکی از دستگاه‌های امنیتی درباره ایتا، موساد با استفاده از برخی اکانت‌های ایتا در گروه‌های بزرگ این پیام‌رسان حضور دارند. جالب است بدانید که طرح این موضوع از سوی رسانه‌ای مستقل یا اصلاح‌طلب نبوده بلکه فرهیختگانی این موضوع را مطرح کرده که هم ارگان مطبوعاتی دانشگاه آزاد است، هم کاملا اصولگراست و هم آنکه همین روزنامه در سال‌های اخیر کم علیه اصلاح‌طلبان ننوشته است، اما حالا ایتا پا را از تصور همگان فراتر نهاده چنین رسانه‌ای را هم محدود می‌کند.
آنچه درباره مالکیت ایتا نوشته شده آن است این پیام‌رسان تحت مالکیت مرکز رشد دانشگاه قم و با مدیریت فردی به نام محسن غفاری در سال ۹۶ کار خود را آغاز کرد و در همه این سال‌ها از حمایت‌های مالی دولتی بهره‌های زیادی برده است؛ به ویژه بعد از فیتلرینگ گسترده در سال ۱۴۰۱ که در دولت رئیسی با تخصیص بودجه‌های زیادی سعی شد تا پیام‌رسان‌هایی اینچنینی جایگزین پیام‌رسان‌هایی مانند واتس‌آپ و تلگرام شوند که البته چنین هم نشد. در همان سال ۱۴۰۱ مرتضی آقاتهرانی دبیرکل پیشین جبهه پایداری از این پیام‌رسان حمایت کامل کرده بود و گفته بود: «این شبکه ارتباطی توسط پنج روحانی نوشته شده و باید به قدری این پلتفرم‌های داخلی را بهتر کنیم که بهتر از واتساپ باشند و مردم خودشان آنها را انتخاب کنند».
گرچه در این چند سال بسیاری از مردم راضی به رهاکردن پیام‌رسان‌های خارجی و استفاده از مشابه‌های داخلی آنان را نداشتند، اما ایتا در بین همین داخلی‌ها با بقیه فرق دارد، زیرا اکنون تبدیل به پایگاه سیاسی-ایدئولوژیک یک طیف خاص سیاسی تبدیل شده است. طیفی رادیکال که شامل همه اصولگرایان هم نمی‌شود؛ همان رادیکال‌هایی که بدلشان را در برنامه‌های سیاسی صداوسیما می‌بینیم؛ همان‌هایی که همواره بر طبل جنگ می‌کوبند، از مذاکره بیزارند، بر هر شخصیتی که سخن از تعامل با دنیا بزند حمله می‌کنند و حالا هم به شدت معتقدند که ایران باید در اسرع وقت به اسرائیل حمله کند و حتی اگر تصمیمی خلاف نظرشان از سوی شورای عالی امنیت ملی هم گرفته شود، بر این نهاد هم می‌تازند. در مجموع نیرو‌هایی به گفته خودشان انقلابی که هیچکس و هیچ نهادی را قبول ندارند و همیشه مشغول هیاهو هستند. این خط فکری جامعه‌ای است که در ایتا حضور دارند. همان‌هایی که روزنامه کیهان درباره‌شان می‌نویسد: «تلگرام و اینستاگرام و توئیتر اجازه فعالیت گسترده به بچه‌های انقلابی را نمی‌دهد. بچه‌های انقلابی صدای خود را از طریق ایتا به جامعه منتقل می‌کنند».
این طیف در حوزه اعتقادی هم به شدت سنتی فکر می‌کنند و در عرصه فرهنگی ایتا را پر کرده‌اند از ترویج سبک زندگی سنتی و آموزش چگونه همسرداری و از این دست مطالب یا حتی فعالیت‌های شرکت‌ها در بورس را به طور کلی حرام اعلام می‌کنند؛ مثلا یکی از کانال‌های این گروه با نام «مدرسه اقتصاد» می‌نویسد: «آیا سهام شرکت‌هایی که به دلالی و بورس‌بازی می‌پردازند، حلیت دارد؟ آیا راضی می‌شوید در حرام‌خواری برخی شرکت‌های بورسی سهیم شوید؟»
شاید گفته شود چه ایرادی دارد که عده‌ای با نظراتی نزدیک به هم در یکی از پیام‌رسان‌ها نظراتشان را با یکدیگر به اشتراک بگذارند. طبیعتا ایرادی ندارد، اما مسئله از جایی شروع می‌شود که کانال‌های آنها در ایتا محدود به اشتراک‌گذاری دیدگاه‌ها نیست و این پیام‌رسان عملا تبدیل شده است به قرارگاه سیاسی-عملیاتی طیف سایه‌نشین. با توجه به اینکه عمده نیرو‌های سیاسی مستقل و میانه‌رو از برنامه ایتا استفاده نمی‌کنند هم ایتا برای سایه‌نشین‌ها به محلی امن و بی‌دردسر برای پروژه‌سازی و خط‌دهی تبدیل شده است؛ به نحوی که بسیاری از پرژه‌هایی که رادیکال‌ها علیه دولت اجرا می‌کنند، در ابتدا در گروه‌های آنها در ایتا مطرح می‌شود. مثلا بحث استعفای رئیس‌جمهور که چندی پیش عنوان شد و مورد اعتراض همه از جمله بدنه اصلی اصولگرایان قرار گرفت، در ابتدا در ایتا مطرح شد. مثلا کانال «بصریت» در ایتا با انتشار فیلمی از پزشکیان در ایام انتخابات که در آن فیلم می‌گفت اگر نتوانم به وعده‌هایم عمل کنم، از ادامه کار‌های سیاسی خداحافظی خواهم کرد. این کانال ویدئو را منتشر کرده و زیر آن نوشته است: «حالا واقعا چه اون‌هایی که به ایشان رأی دادند و چه اون‌هایی که می‌دونستن این آقا این کاره نیست و بهش رأی ندادن، خودشان قضاوت کنند و اگر به این نتیجه رسیدند که ایشون باید با عالم سیاست خداحاظی کنه این ویدئو را منتشر کنند».
آنها دستور تشکیلاتی برای راهپیمایی علیه مسئولان را هم در کانال‌هایشان در ایتا صادر می‌کنند. مثلا به دلیل عدم ابلاغ لایحه حجاب در کانال «تجمع مردمی» اطلاعیه‌ای صادر شد با این متن: «باتوجه به کودتای مسئولان علیه نظام و اقدامات اخیر در جلوگیری از اجرای قانون حجاب و رفع فیلترینگ سکو‌های صهیونیستی جواب ما کف خیابان خواهد بود. فقط خون جواب خواهد داد و مرگ با عزت بهتر از صلح ذلت‌بار با منافقان خواهد بود. کفن‌پوش خاضر خواهیم شد و شما را مطابق قانون و شرع از صندلی پایین خواهیم کشید». جالب است که در انتهای این مطلب آورده شده: «عزل بنی‌صدر‌ها و مسئولین نفوذی».
این مطلب علاوه بر دعوت به مشارکت در راهپیمایی بدون مجوز سرشار از توهین به مقامات و مسئولان نظام است، اما در ایتا منتشر می‌شود و این پیام‌رسان هم کاری به کار کانال مذکور ندارد، اما همین پیام‌رسان وقتی یکی از کاربران با انتشار مطلبی طنز در واکنش به «کلینیک ترک» حجاب که تصویر خود با حجاب کامل و چادر نوشته بود «یک روزه که پاکم!» ایتا کانال او را بست و برای او پیامی ارسال کرد مبنی بر اینکه هنجارشکنی و نشر محتوای نامناسب موجب نارضایتی و شکایت سایر کاربران نیز می‌گردد.
همین کانال خواسته بود تا هم‌طیفانش به دلیل مسائل اقتصادی مقابل ساختمان وزارت اقتصاد تجمع کنند که اندکی بعد در مطلبی دیگر نوشت که این تجمع لغو شده. نکته جالب آن است که در ادامه خبر لغو تجمع قالیباف را هم متهم به و دیکتاتوری و سوءاستفاده‌گری از قدرت کرد و در ادامه ادعا کرد که او در پی نفاق ملی است. در مطلبی دیگر هم آورد که قالیباف علیه جمهوریت و اسلامیت نظام کودتا کرده است! این دست حملات حتی به قالیباف به عنوان چهره‌ای کاملا اصولگرا نشان می‌دهد ایتا نشین‌ها نه لزوما اصولگرا بلکه حامیان یک طیف خاص هستند.
مورد دیگر بعد از رفع فیتلر واتس‌آپ و گوگل‌پلی است که همین کانال فراخوان داد که بعد از نماز جمعه ۱۴ دی راهپیمایی «موتوری امت حزب‌الله» برگزار شود؛ که البته شرکت‌کنندگان در این راهپمایی کمتر از ۱۰ نفر بودند!
در حوزه دیپلماسی هم رویکرد‌های سایه‌نشین‌ها کاملا همانی است که پیشتر می‌دانستیم. آنها در ایتا سعی می‌کنند مقامات را تحت فشار قرار دهند که به سرعت به اسرائیل حمله کنید. یکی از کانال‌ها در ایتا در همین رابطه می‌نویسد: «وعده صادق ۳ باید قبل از بهمن‌ماه رقم بخورد تا دونالد ترامپ حساب کار دستش بیاید». یا آنکه به عراقچی حمله می‌کنند و می‌گویند که او حمله به اسرائیل را به «وقت گلِ نِی» وعده می‌دهد» و در این صورت باید منتظر حمله‌ای دیگر از سوی اسرائیل باشیم.
درباره مذاکرات هم می‌گویند که سخن گفتن از مذاکره یعنی آب و خاک و تنفس مردم را مشروط به مذاکره کردن است و با انتشار چنین متنی به همراه عکس محمدجواد ظریف به او حمله می‌کنند.
اخیرا کانال‌های موجود در ایتا پروژه استیضاح وزرای دولت را هم پیش بردند. مثلا قبل از ثبت درخواست استیضاح وزرای اقتصاد، نفت و کار در سامانه مجلس یکی از همین کانال‌ها زیر عکسی از همتی نوشته بود: «ما باذن‌الله به این پروژه ریال‌سوزی و فقیرسازی مردم ایران توسط لیبرال‌ها پاین خواهیم داد».
حالا شاید سوال ایجاد شود که پس این ایتا نشین‌ها از کسی حمایت می‌کنند؟ اینها که به حمله می‌کنند! چهره محبوب آنها کسی نیست جز سعید جلیلی و البته هر کسی که نزدیک به جلیلی است. در ایام انتخابات ریاست‌جمهوری هم بر اساس یک نظرسنجی در ایتا اکثر کاربران این پیام‌رسان نظر دادند که جلیلی رئیس‌جمهور خواهد شد. در همان ایام هم ایتا کانال «اصلاحات‌نیوز» را به دلیل حمایت از پزشکیان و نقد جلیلی بست. اکنون هم سراسر ایتا شده است پایگاه سیاسی جلیلی و همه کانال‌ها هنوز در حال و هوای انتخابات به سر می‌برند و اگر دنبال استعفا و زمین‌زدن دولت‌اند، هنوز در سر دارند که به جای پزشکیان جلیلی بنشیند، اگر از اقتصاد حرف می‌زنند استناد می‌کنند به حرف‌های جلیلی که نباید اقتصاد داخلی را به تحریم‌ها گره زد و اگر سیاست خارجی دولت پزشکیان و روحانی را می‌کوبند، از سیاست مقاومت جلیلی دفاع می‌کنند و در ادعایی شاذ می‌گویند روحانی با دستاور هسته‌ای که دوران سعید جلیلی حفظ شده بود، پای میز مذاکره رفت و نمی‌گویند چه طور شد در دولت قبل که خودشان اول و آخر دستگاه دیپلماسی کشور را در اختیار داشتند، نتوانستند قدم از قدم بردارند و نمی‌گویند زمانی که جلیلی مسئول تیم مذاکره ایران و دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران بود چه‌طور با بیانیه‌خواندهایش در مذاکرات باعث وضع شدیدترین تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل شد. در مجموع ایتا در شرایط کنونی تبدیل به پیام‌رسانی شده است که می‌شود هم خط و ربط‌های سایه‌نشین‌های ایتا نشین را بیرون کشید و هم از پروژه‌سازی‌ها و فضاسازی‌های آنها مطلع شد.
