تماشا کنید: صدای پای کریدور داوود اسرائیل؟ / رسانه‌های ترکیه می‌گویند تحولات سوریه راه را برای طرح کلان تل‌آویو باز کرده است
ماهان نصراللهی؛ سرویس بین‌الملل انتخاب: همزمان با اوج‌گیری مجدد بحران سوریه که به قدرت‌گیری هیئت تحریرالشام منجر شد حملات اسرائیل به زیراساخت‌های نظامی سوریه هم به اوج رسید و این رژیم از لحاظ زمینی پیشروی‌هایی در داخل خاک سوریه انجام داد. اما این اقدام اسرائیل از آنجا که تعرض با حوزه نفوذ جدید ترکیه تلقی می‌شد و مهم‌تر آنکه اسرائیل با نیرو‌های کردی در سوریه ارتباط نزدیکی دارد باعث انتقاد رسانه‌های این کشور از اقدام اسرائیل شد. آنها این حملات اسرائیل را اقدامی برای ایجاد «کریدور داوود» از سوی این رژیم تلقی کردند. اگرچه تاکنون به صورت رسمی چنین کریدوری مطرح نشده است؛ اما مطابق آنچه رسانه‌های ترکیه‌ای مطرح کرده‌اند موضوعی حایز اهمیت است. مطابق اطلاعات مطرح شده کریدور داوود به طرحی ژئوپلیتیک و استراتژیک در خاورمیانه اشاره دارد که برای اسرائیل امکان دسترسی مستقیم به مناطق کردنشین در سوریه و عراق را فراهم می‌کند. این کریدور از جنوب سوریه، شامل استان‌های درعا، سویدا، التنف و دیرالزور عبور کرده و به اقلیم کردستان عراق متصل می‌شود. هدف اصلی این طرح، ایجاد منطقه‌ای وفادار به آمریکا و اسرائیل است که انتقال نفت و تسلیحات را تسهیل می‌کند.
با تشدید درگیری‌ها در سوریه و تضعیف حکومت مرکزی، فرصت‌هایی برای بازیگران خارجی مانند اسرائیل و آمریکا فراهم شد تا به دنبال نفوذ بیشتر در منطقه باشند. مطابق گزارش‌ها اسرائیل با همکاری گروه‌های محلی و حمایت آمریکا، تلاش دارد کنترل برخی مناطق را در سوریه به‌دست گیرد تا ضمن افزایش نفوذ خود، نفوذ سایر رقبا را در این منطقه هم کاهش دهد.
روزنامه استقلال ترکیه دو هفته پیش با اشاره به وضعیت سوریه و تضعیف شدن جایگاه ایران، حزب‌الله و روسیه در این کشور آن را فرصتی بزرگ برای ترکیه قلمداد کرد و با طرح مساله کریدور داوود به صورت غیرمسقیم رقابت منطقه‌ای را در سطح جدیدی بین ترکیه و اسرائیل ترسیم کرد. این نگرانی رسانه‌های ترکیه در روز‌های منتهی به سقوط بشار اسد هنگامی بیشتر شد که همزمان با پیشروی نیرو‌های تحریرالشام به سمت دمشق، نیرو‌های دموکراتیک سوریه (SDF) که با ایالات‌متحده و اسرائیل متحد بودند، کنترل خود را بر رقّه، دیرالزور و شهر منبج در استان حلب گسترش دادند. اگرچه نیرو‌های نزدیک به ترکیه خیلی زود منبج و دیالزور را آزاد کردند؛ اما هرگونه کنترل نیرو‌های دمکراتیک بر این شهر‌ها به این معناست که آنها تن‌ها چند صد کیلومتر با مرز التنف که مرز‌های سوریه با اردن و عراق در آنجا قرار دارند، فاصله خواهند داشت و از آنجا می‌توانند به سمت غرب به سوی بلندی‌های جولان اشغالی در جنوب سوریه هم حرکت کنند. در واقع طرحی که سال‌ها در حال تهیه بود، از اسرائیل شروع می‌شود، به‌ویژه از بلندی‌های جولان اشغالی، سپس از شهر‌های شرق و شمال سوریه عبور کرده و نهایتاً به سمت عراق ادامه می‌یابد؛ بنابراین این حرکت از نظر رسانه‌های نزدیک به دولت ترکیه که با تبلیغ سیاست نوعثمانگرایی و از منظر وارثان این امپراتوری به مسائل منطقه نگاه می‌کنند بخشی از تکمیل پروژه کریدور داوود است که اسرائیل با حمایت آمریکا و بهره‌برداری از نیرو‌های کرد آن را به عنوان راهی به شوی عراق تصور برای تحقق رویای «سرزمین موعود» تصور می‌کنند. سرزمین موعود به سرزمینی اشاره دارد که خداوند در تورات آن را به یعقوب (ع) در تورات وعده داده است که سرمداران اسرائیلی امروزه آن را در قالب سیاست از نیل تا فرات زمزمه می‌کنند.
برخی دیدگاه‌ها پیرامون این موضوع هم اعتقاد دارد که کریدور داوود پروژه‌ای است که آمریکایی‌ها یک سال پیش بر روی آن کار کرده و آن را پروژه منطقه سنی نامیدند که از شرق فرات تا غرب امتداد دارد و از منطقه ۵۱ و پایگاه التنف عبور کرده و به جنوب سوریه و جولان می‌رسد، این به معنای بستن گذرگاه البوکمال و تغییرات محتمل بعدی بوده است. این پروژه به دلایل مختلف که مهم‌ترین آن عدم هماهنگی نیرو‌های میانه‌رو مخالف اسد، اختلاف بر سر پروژه‌ها، تضاد‌های ایدئولوژی‌ها بود و همچنین عملیات طوفان‌الاقصی که وضعیت منطقه را به هم ریخت شکست روبرو شد؛ ولی اسرائیل تمایل دارد بتواند دوباره آن را اجرایی کند.
در کل رسانه‌های ترکیه معتفدند این کریدور در صورت اجرایی شدن اهداف اصلی چهارگانه‌ای خواهد داشت که عبارتند از: اول، اتصال اسرائیل به سوریه و عراق از طریق خشکی؛ دوم، تحقق رویای ادعایی مذهبی و افسانه‌ها درباره «سرزمین موعود» با رسیدن به رود فرات؛ سوم، تأسیس یک دولت کرد یا منطقه خودمختار در سوریه که با کردستان عراق ادغام شود؛ و چهارم، ایجاد مسیری برای اسرائیل برای تأمین سلاح به گروه‌های کرد، به ویژه حزب کارگران کردستان.
در صورت تحقق این کریدور یا اقدام و یا تمایل اسرائیل برای حرکت در چنین مسیری باید منتظر تنش و درگیری بین اسرائیل و ترکیه باشیم. با این حال تحولات و مواضع اخیر بین مقامات دولت جدید سوریه و ترکیه در رابطه با اسرائیل گویای این است که آنها حداقل در شرایط فعلی به دنبال تنش با اسرائیل نیستند؛ ولی آینده ممکن است شرایط دیگری را رقم بزند. با این جدا از نظرات رسانه‌های ترکیه می‌توان اهداف اصلی اسرائیل که ممکن است تمایل این رژیم به سمت ایجاد کریدور داود را بیشتر کند را در سرایط فعلی در موارد زیر جستجو کرد.
دسترسی استراتژیک به منابع انرژی: این کریدور در صورت تحقق مسیری برای انتقال نفت و گاز از شمال عراق و سوریه به مدیترانه ایجاد می‌کند، که برای تأمین انرژی اسرائیل و متحدانش اهمیت دارد.
ایجاد منطقه حائل: هدف دیگر این طرح در صورت تحقق از بین بردن نفوذ ایران و نیرو‌های هم‌پیمان آن در سوریه و عراق است و جلوگیری از احیای مجدد چنین نفوذی است.
تقویت نفوذ اسرائیل: ایجاد ارتباط مستقیم با مناطق کردنشین می‌تواند به اسرائیل در تقویت روابط با کرد‌ها و تضعیف دولت‌های مرکزی سوریه و عراق کمک کند که رقبای بالقوه اسرائیل هستند کمک کند. همچنین می‌تواند اسرائیل را در سطح از قدرت قرار دهد که رقبای اصلی این رژیم در منطقه به راحتی قادر به تغییر موازنه به نفع خود نباشند.
