تحلیل یک اصلاح‌طلب از وضعیت اصولگرایان در انتخابات – تابناک
به گزارش «تابناک»، علی باقری در گفت‌وگو با ایلنا، در مورد مضرات و مزایای تجربه یکدست‌سازی بعد از دو سال گفت: به شکل کلی معتقدم، تجربه یکدست‌سازی در ساختار مدیریت اجرایی و سیاسی کشور نشان داد که اساسا ادامه این رویه امکان‌پذیر نیست. یعنی از درون آن حاکمیت یکدست‌شده، همان‌طور که در شرایط فعلی ملاحظه می‌شود، تقسیمات جدیدی رخ می‌دهد که آن یکدستی را از بین می‌برد. این در گذشته هم مشاهده شده است.
وی افزود: در دوره آقای احمدی‌نژاد که با مجلس هشتم و نهم هم‌زمان بود، ملاحظه کردید اختلافی که بین مجلس و دولت آن زمان در سال و ماه‌های آخر پیش آمد، شاید جلوه‌هایش را کمتر در تاریخ سیاسی بعد از انقلاب دیده بودیم. بنابراین پروژه یکدست‌سازی در ساختار سیاسی کشور پروژه ناممکنی است و تنها نتیجه‌اش این می‌شود که جامعه از بخش‌های قابل‌توجهی از ظرفیت‌های مدیریتی و سیاسی کشور محروم می‌شود، به امید آنکه یک هماهنگی مطلقی به وجود بیاید تا در آرامش، هماهنگی کارها خوب پیش برود؛ بعد از حذف آن ظرفیت‌ها و توانمندی‌ها، دوباره عملا با یکسری اختلافات و ناهماهنگی‌ها مواجه خواهیم بود. به شکل خلاصه بخواهم عرض کنم از مضرات یکدست‌سازی، حذف نیروهای توانمند و بخش‌هایی از تفکرات موجود کشور است که به وقوع می‌پیوندد. یعنی قسمت منفی آن محقق می‌شود اما قسمتی که مجریان در مورد حسن و منافع ماجرای یکدست‌سازی فکر می‌کنند، رخ نمی‌دهد و تنها ایرادهای آن به عنوان بار و هزینه به کشور اضافه می‌شود. لذا اتفاقی هم که در شرایط فعلی افتاده قابل پیش‌بینی بود. برخی از صاحبنظران سیاسی هم پیش‌بینی کرده بودند که تلاش‌ها برای یکدست‌سازی فقط هزینه به کشور وارد می‌کند و کشور را از بخشی از ظرفیت‌های موجود خود محروم می‌کند و نتیجه مثبتی هم در جهت آرامش و یکدستی قوای حاکم نخواهد داشت.
باقری در پاسخ به این سوال که انتهای این وضعیت به کجا ختم خواهد شد و چه نتیجه‌ای به همراه خواهد داشت، گفت: این فرآیند انتهایی ندارد. یعنی مجریان یکدست‌سازی بعد از اینکه یک مرحله از این پروژه انجام شد با دگراندیشان جدیدی در داخل حاکمیت مواجه خواهند شد که ممکن است مختصات‌شان فرق کند، اما از دید آنها مجددا دگراندیش هستند. یعنی افرادی هستند که طور دیگری فکر می‌کنند و دوباره این تقسیم بر دو و حذف تا بی‌نهایت ادامه پیدا می‌کند. من یک بار مثال زدم خالص‌سازی عین آب شوری است که یک تشنه‌ای آن آب را می‌نوشد به امید آنکه التیام پیدا کند و تشنگی‌اش فرونشست کند، در حالی که آب شور این تشنگی را افزایش می‌دهد و هیچ زمان موجب سیرآبی نمی‌شود.
وی افزود: به نظر من انتهایی وجود ندارد. انتهای مناسب این است که دست‌اندرکاران پروژه یکدست‌سازی دست از این پروژه بردارند. یعنی بپذیرند که یکدست‌سازی و خالص‌سازی در کشور نه ممکن است و نه مفید. این واقعیت را بپذیرند که کشور وقتی به سمت تعالی، توسعه و پیشرفت خواهد رفت که از همه ظرفیت‌های مختلف خود با دیدگاه‌های مختلف بتواند استفاده کند. ظرفیتی در خود ایجاد کند که از همه نگاه‌ها با همه مختصاتی که دارند در یک چارچوب کلی منطقی رو به جلو بتواند استفاده کند و پایان خالص‌سازی اینجاست. پایان منطقی آن اینجاست که بپذیرند و معقول رفتار کنند، پایان غیرمنطقی‌اش هم یک پایان ناپیدا و یک فرجام بی‌پایان است که همین‌طور فرآیند حذف نیروها و نحیف شدن بدنه مدیریتی، اجرایی و تقنینی کشور ادامه خواهد داشت.
باقری در مورد تصور برخی که اختلافات درون این گروه یکدست را نوعی دعوای زرگری می‌دانند، گفت: من این اختلافات را دعوای زرگری نمی‌دانم؛ اینها مبانی دارد. شما ببینید در همین بحث که شاید آخرین مصداق آن بود، اختلافی که بین قوه‌قضائیه و قوه‌مجریه بر سر لایحه حجاب و عفاف وجود دارد؛ این روزها بخشی از قوه مجریه اقدامات خودسرانه‌ای در زمینه برخورد با مسأله حجاب اختیاری در کشور انجام می‌دهد و یا تلاشی که مجلس در یک فاز دیگر برای قانونی کردن چنین برخوردهایی می‌کند، این اختلاف‌نظر را کاملا جدی می‌بینم.
وی افزود: حرفی هم که قوه‌قضائیه می‌زند، حرف کارشناسی است، در این جهت که مجموعه مقرراتی که در ذهن طراحان آن است، به فرض اگر قانون هم شود را غیراجرایی می‌داند و در مرحله اجرا برای دستگاه مجری که قوه‌قضائیه و دادگاه‌ها هستند، این کار غیرقابل اجرا و غیرمفید است. از طرف دیگر در جلسه سران قوا، تصمیم آنها در ارتباط با طرح اولیه تنظیمی توسط قوه‌قضائیه، در موضوع حجاب و عفاف تایید شده است. بنابراین این حرف منطقی است که گفته می‌شود اگر این جلسات قرار است کاربردی داشته باشد و مواردی که آنجا هماهنگ می‌شود تا انتها هماهنگ پیش برود، چرا این طرح در مجلس به یک لایحه مفصل از ۱۵ ماده به ۷۲ ماده تغییر داده شده است که آن همه ایراد حقوقی، انشایی و ابهامی از سوی شورای نگهبان روی آن گذاشته شده است. بنابراین به هیچ‌وجه فکر نمی‌کنم اینها جنگ زرگری است.
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب تصریح کرد: منتهی شاید با حذف و خالص‌سازی‌های گذشته از عمق این اختلافات کاسته شده باشد. یعنی تنها نتیجه‌ای که این خالص‌سازی‌ها درخصوص موضوع لایحه حجاب می‌تواند داشته باشد این است که مدعیان و کسانی که با مسیر مجلس و دولت اختلاف دارند، ایراد فنی می‌گیرند. ولی اگر آن محذوفین همچنان در عرصه بودند و اگر به لایحه حجاب و عفاف از منظر امنیتی و انتظامی نگاه کنیم، از این زاویه با آن مخالفت می‌کردند. اختلافات موجود هم مربوط به بحث‌های کارشناسی جدی است که من آن اختلافات را واقعی می‌دانم.
باقری در پاسخ به این سوال که با نگاهی به گذشته می‌بینیم که از میان اختلافات یکدست‌سازی، آقای احمدی‌نژاد از دایره اصولگرایی کنار گذاشته شد و بعدها در جریان خالص‌سازی آقای لاریجانی حذف شد، این احتمال وجود دارد مشابه این اتفاقات را برای رؤسای قوای این دوره هم شاهد باشیم، گفت: اگر فرآیند نامقدس، نامیمون و سرمایه‌بربادده خالص‌سازی در کشور متوقف نشود، شما شک نکنید دیر یا زود این اتفاق همین‌طور در ادامه اتفاقات گذشته رخ خواهد داد. فقط ابهام در این است که ترتیب قربانیان به چه شکلی است؟ یعنی در این دوگانه‌ای که الان بین جریان پایداری و آقای رئیسی از یک طرف و جریان آقای قالیباف و جریان راست سنتی ایجاد شده، اگر ائتلافی بین‌شان شکل بگیرد، ابهام در اینجاست که کدام قرار است زودتر ذبح شده و از عرصه خارج شوند. وگرنه اگر این فرآیند متوقف نشود، دیر یا زود دارد اما سوخت و سوز ندارد و رفته رفته همه این آدم‌ها و جریانات به نوبت یکی‌یکی همدیگر را حذف خواهند کرد و کشور به نقطه‌ای می‌رسد که از کمترین توان عقلانیت، تدبیر و مدیریت خارج می‌شود.
وی افزود: در حال حاضر شما سرنوشت مجلس یازدهم را نگاه کنید، کیفیت و وزانت مجلس یازدهم را ببینید که صدای خیلی‌ها را در کشور درآورده است؛ این از نتایج ابتدایی فرآیند خالص‌سازی در قوه‌مقننه است. این نتایج را در کیفیت دولت هم می‌توانید مشاهده کنید. الان سطح نازل مدیریت اجرایی کشور در وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های اجرایی نتیجه دیگری از این تلاش برای اجرای فرآیند یکدست‌سازی است و این روند ادامه پیدا خواهد کرد. همان‌طور که گفتم این تسلسل همین‌طور ادامه پیدا خواهد کرد و تا آخرین رمق‌های تدبیر و مدیریت در کشور گرفته نشده باید متوقف شود.
باقری در پاسخ به این سوال که با توجه به آرایش سیاسی اصولگرایان، وضعیت آنان در انتخابات را چه طور تحلیل می‌کنید آیا شاهد ائتلافی مانند انتخابات گذشته خواهیم بود یا اصولگرایان با چند لیست جداگانه و متفاوت به صحنه انتخابات خواهند آمد، گفت: آن چیزی که از اخبار آشکار به چشم می‌آید این است که این رقابت، جدی است. برای اینکه آیا این دوگانه مثل انتخابات مجلس قبل منتهی به یک لیست واحد در این انتخابات خواهد شد یا خیر، مقداری باید صبر کرد. اما آنچه که می‌شود تشخیص داد این است که شاید آن احتمال قدری به این موضوع وابسته باشد که آیا رقبای غیراصولگرا اساسا امکان سیاست‌ورزی در این انتخابات را پیدا کنند یا خیر؟ اگر نیروهای اصلاح‌طلب یا اعتدالی، بتوانند لیست قابل‌توجهی بدهند این احتمال که در سمت اصولگرا تلاش‌های بیشتری برای رسیدن به یک ائتلاف کامل صورت گیرد وجود دارد و این احساس خطر به ائتلاف آنها کمک می‌کند.
وی افزود: در کل گمانم این است که با شکاف‌هایی که در ماه‌های اخیر در بین اصولگرایان آشکار شده و صف‌بندی‌هایی که در جلسات انتخاباتی شکل گرفته و اخبار آن بیرون آمده، می‌توان گفت نسبت به ۴ سال پیش جریان اصولگرا کار سخت‌تری برای دادن یک لیست دارد. ۴ سال پیش کار مشکلی بود که لحظه آخر با کلی حرف و حدیث اصولگرایان موفق به این کار شدند. امسال با توجه به وسعت، عمق شکاف‌ها، اختلافات و آرایشی که شکل گرفته، حداقل می‌توانم بگویم نسبت به ۴ سال گذشته رسیدن به ائتلاف را خیلی مشکل‌تر می‌دانم.
باقری در پاسخ به این سوال که در رقابت بین جریان اصولگرا کفه کدام جریان سنگین‌تر است، گفت: به نظر می‌رسد مجموعه دولت آقای رئیسی به جبهه پایداری نزدیک شده است. علیرغم اینکه شاید ابتدا این‌گونه نبود، عملا این اتفاق افتاده و دولت در کشور ما به دلیل برخورداری از امکانات و در دست داشتن اهرم‌های مدیریتی و اجرایی، حضورش در یک طرف کفه رقابت‌های انتخاباتی تأثیرگذار خواهد بود. لذا شاید بتوان به این قرینه گفت جریان جبهه پایداری که به دولت آقای رئیسی نزدیک شده، وزن بیشتری در مجلس آینده از وزن فعلی خواهد داشت. حالا اینکه چقدر باشد، به پارامترهای دیگر از جمله بازیگرانی که در عرصه این انتخابات خواهند بود، بستگی دارد.
