به تاخیر افتادن واکنش ایران به ترور هنیه و برخی اظهارات غیررسمی از تهران مبنی بر اینکه آتش بس دائمی در غزه می‌تواند موجب تعدیل واکنش ایران به اسرائیل شود، فاکتور جدیدی است که وارد معادله شده / احتمالا بعد از ماهها مذاکره بی سرانجام، مذاکرات فردا اهمیت ویژه داشته باشد / از ابتدا روشن بود که پاسخ ایران نباید الزاما نظامی و به شکل پرتاب موشک بالستیک باشد
حماس و اسراییل دوباره به مذاکره بازگشته‌اند؛اگرچه مشخص نیست نتیجه این مذاکره پس از ترور هنیه چه باشد اما در صورت کسب آتش‌بس، پاسخ احتمالی ایران نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
به جهت بررسی موضوع فوق «انتخاب» گفتگویی انجام داده با کوروش احمدی، دیپلمات سابق ایران در نیویورک، که در ادامه مشروح آن‌را می‌خوانیم:
*با توجه‌به احتمال مذاکرات حماس و اسراییل در روز پنجشنبه و حصول نتیجه برای آتش بس؛ در ان صورت پاسخ ایران به اسراییل چه شرایطی خواهد یافت؟
در این مقطع زمانی همچنان با وضعیت سیالی مواجه هستیم و هنوز نمی توان سیر بعدی تحولات را پیش بینی کرد. بیانیه مشترکی که پنج شنبه گذشته با امضای سران آمریکا، مصر و قطر منتشر شد، در شرایط کنونی تحول مهمی بود. در این بیانیه بر اینکه “زمان آن فرارسیده” که توافق در مورد آتش بس و آزادی گروگان های اسرائیلی در غزه و آزادی زندانیان فلسطینی در اسرائیل حاصل شود، تاکید شده و از مذاکره کنندگان فلسطینی و اسرائیلی دعوت شده که پنج شنبه آینده در قاهره یا دوحه حاضر شوند. در این بیانیه تاکید شده که دیگر نه وقتی برای تلف کردن مانده و نه بهانه ای برای هیچ یک از طرفها برای تاخیر بیشتر. نکته مهمتر در این بیانیه این بود که در آن بر آمادگی برای ارائه “پیشنهاد نهایی برای حل مسائل اجرایی باقی مانده” تاکید شده است. آخرین دور مذاکرات در ۴ اوت در قاهره بدون نتیجه خاتمه یافته بود و بعد از آن شرایط در پی ترور رهبر سیاسی حماس در تهران پیچیده تر از هر زمان دیگر شده است. به تاخیر افتادن واکنش ایران به ترور شهید هنیه و برخی ملاحظات و اظهارات ضمنی و غیررسمی از مبداء تهران مبنی بر اینکه تحقق خواسته آتش بس دائمی در غزه می تواند موجب تعدیل واکنش ایران شود، فاکتور جدیدی است که وارد این معادله شده است. آمریکا بی شک مایل نیست که در شرایط انتخابات در آمریکا شاهد وقوع جنگ فراگیری در خاورمیانه شود و ناچارا به چنین جنگی کشیده شود. در نتیجه می توان احتمال داد که بعد از ماهها مذاکره بی سرانجام، دور آتی مذاکرات اهمیت ویژه داشته باشد. البته حماس که با مشکلات خاص خود بویژه بعد از ترور شهید هنیه مواجه است، ظاهرا هنوز به پیشنهاد مذاکره پاسخ نداده است اما بعید است از پذیرش پیشنهاد خودداری کند. به احتمال زیاد خالد الحیه مثل گذشته رئیس تیم مذاکره کننده حماس خواهد بود که اینبار تحت مدیریت یحیی سنوار کار خواهد کرد. به هر حال بعید است بعد از ترور شهید هنیه تغییر عمده ای در سیاست حماس در مورد آتش بس پیش آمده باشد، چه اینکه در زمان حیات هنیه نیز رهبری حماس در غزه، بویژه یحیی سنوار، نقش تعیین کننده در تصمیم گیری ها داشته است. نتانیاهو بویژه بعد از آخرین جنایت اسرائیل در حمله ای دیگر به یک مدرسه از نظر بین المللی در بدترین موقعیت قرار دارد. پیش از این نیز او با به اصطلاح دبه درآوردن های متعدد و حتی متهم کردن مذاکره کنندگان خودش موجب خشم کشورهای میانجی حتی آمریکا شده بود.
*در صورت صلح غزه و اسراییل اگر ایران پاسخی بدهد چه شرایطی برای ایران پیش خواهد امد؟
از ابتدا نیز روشن بود که پاسخ ایران نباید الزاما نظامی و به شکل مثلا پرتاب بسیار پر هزینه موشک بالستیک باشد. پاسخ در این چنین مواردی می تواندد شامل طیفی از پاسخ های امنیتی، اطلاعاتی، سیاسی، سایبری، حقوقی و نظایر آن باشد. اصولا تکیه بیش از حد به نوع واحد و مشابهی از پاسخ می تواند آن پاسخ را کم اثر کند. ایران باید به تدریج در جهت فاصله گرفتن از واکنش های تک بعدی که در آن صرفا تکیه بر موشک بالستیک و پهپاد است حرکت کند و به سمت کسب آمادگی برای دادن پاسخ های متنوع و متناسب با کمیت و کیفیت اقدامات تجاوزکارانه از خارج برود. این بویژه زمانی مهمتر است که اقدامات نظامی ریسک خارج شدن اوضاع از کنترل و جنگ گسترده را ایجاد کند. می دانیم که به هر حال استفاده از حتی موشک های بالستیک نقطه زن چه رسد به پهپاد نیز می تواند با خطاهایی همراه باشد، و پیامدهای بسیار پرمخاطره ای را برای کشور داشته باشد. با توجه به این ملاحظات فکر می کنم باید از خویشتن داری و مآل اندیشی مقامات که تا کنون از واکنش سریع پرهیز کرده و در ارتباط با اقدامات ممکن دو بار اندیشیده اند سپاسگزار باشیم.
*آیا ایران در صورت عدم پاسخ، در موقعیت ضعف قرار می گیرد؟
فکر نمی کنم چنین باشد. ضمن اینکه عصبانیت مقامات ما قابل درک است، اما همزمان اینکه تا کنون از واکنشی که احتمال خارج شدن اوضاع از کنترل را پیش آورد، اجتناب کرده اند، قابل تمجید است. هیچ کس در داخل و خارج انتظار ندارد که دولتی در قبال یک ترور حتی اگر با ادوات نظامی مثلا در این مورد پهباد انجام شده باشد، دست به اقدامی بزند که خطر جنگی گسترده را پیش آورد. ترور مرحوم هنیه اقدامی جنایتکارانه و تروریستی بود و باید با توسل به طیفی از تدابیر متناسب به آن پاسخ داده شود. اما در ارتباط با آن نه کسی صحبت از پرتاب موشک به داخل اسرائیل کرده بود و نه قطعا کسی می تواند خودداری احتمالی ایران از پرتاب موشک در ازای این ترور را به حساب ضعف ایران بگذارد.
