برنامه‌های عراقچی برای وزارت خارجه؛ از عبور دادن کشور از زنجیره‌ی فشارهای تحریمی و تلاش برای رفع تحریم‌ها با ابزارهای شرافتمندانه تا افزایش ارتباط با ایرانیان خارج از کشور و بهره گیری از ظرفیتهای آنان و بهبود تصویر ایران در عرصه‌ی جهانی و بین المللی
ایرنا: تقویت دانشکده روابط بین الملل و مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امورخارجه در زمینه آموزش و تحقیقات و نقش آفرینی‌های بین المللی از جمله برنامه‌های گزینه پیشنهادی دولت چهاردهم برای این وزارت خانه است.
برنامه پیشنهادی سید عباس عراقچی وزیر پیشنهادی امور خارجه با نام سیاست خارجی فراگیر، فعال و اثرگذار منتشر گردید، در این برنامه چهارفصل به اصول راهنما، مأموریت ها، اولویت‌ها و الزامات دستگاه دیپلماسی پیش‌بینی شده برای دوران تصدی منصب وزارت امور خارجه توسط وزیر پیشنهادی و یک بخش مختص به سوابق و زندگی نامه وی پرداخته شده است. مشروح کامل این برنامه را میتوانید اینجا بخوانید.
در ذیل خلاصه‌ای از برنامه عراقچی برای وزارت امور خارجه آمده است:
اصول بنیادین و راهنمای سیاست خارجی دولت چهاردهم
عراقچی در این برنامه اصول بنیادین و راهنمای سیاست خارجی دولت چهاردهم را به این شرح معرفی می‌کند:
خطوط کلی سیاست خارجی مندرج در اصول مختلف قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
تدابیر رهنمودها و ارشادات حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبری به ویژه سه گانه‌ی راهبردی «عزت، حکمت و مصلحت سیاستهای کلان نظام در حوزه روابط خارجی و بین المللی
اسناد بالادستی از جمله سند چشم‌انداز برنامه‌ی هفتم توسعه و مصوبات مجلس محترم شورای اسلامی
خطوط کلی مرتبط با سیاست خارجی در بیانیه‌ی گام دوم انقلاب»
دیدگاه‌ها و رویکردهای کلان رئیس جمهور محترم و دولت چهاردهم
قواعد عمومی همچون امنیت ملی منافع ملی توسعه و پیشرفت کشور منزلت بین المللی و سربلندی ایران و ایرانی
مأموریت‌های سیاست خارجی دولت چهاردهم
وزیر پیشنهادی امور خارجه در این برنامه ارائه شده به مجلس مهم‌ترین ماموریت‌های سیاست خارجی دولت چهاردهم را «تأمین منافع ملی حفظ و افزایش ثروت ملی تحکیم امنیت ملی و ارتقاء قدرت» و «حفظ و تقویت عزت ملی» می‌داند. عراقچی بسترسازی برای افزایش ثروت قدرت و منزلت جمهوری اسلامی ایران را به عنوان خلاصه سیاست خارجی دولت چهاردهم عنوان کرده است.
اولویتهای سیاست خارجی دولت چهاردهم
سید عباس عراقچی مهم‌ترین اولویتهای سیاست خارجی دولت جدید را به این شرح معرفی کرده است:
ارتقاء تراز راهبردی ایران در منطقه و فرامنطقه با رویکردی چندوجهی
عبور دادن کشور از زنجیره‌ی فشارهای تحریمی و تلاش برای رفع تحریم‌ها با ابزارهای شرافتمندانه
حمایت از ساختارها و مسیرهای موجود خنثی‌سازی تحریم‌ها و کوشش برای گشودن بازارها و سازوکارهای جدید به منظور کاهش هزینه‌های تحریم
دیپلماسی اقتصادی فعال و اثرگذار در راستای کمک به پیشرفت اقتصادی تجارت کالا و خدمات و حمل و نقل منطقه‌ای و بین المللی کشور
ایفاء نقش موثر در دستیابی کشور به رشد تولید ناخالص داخلی متناسب با اهداف برنامه توسعه هفتم
پیشبرد سیاست همسایگی بلاواسطه و پیرامونی و کوشش برای به حداقل رساندن اختلافات و پیونددهی زیر ساختی با همسایگان در حوزه‌های مختلف
حضور اثرگذار و جهت بخش در پدیده‌ها حوادث و جریانهای مختلف سیاسی – اقتصادی جهان و نقش آفرینی فعال و مؤثر در روندها و بحرانهای منطقه‌ای و بین المللی
حمایت همه جانبه از محور مقاومت و حقوق مردم مظلوم فلسطین بر پایه ابتکار مقام معظم رهبری و بهره گیری از تواناییهای دیپلماتیک و حقوقی
متنوع‌سازی روابط خارجی در حوزه‌های سیاسی امنیتی اقتصادی فرهنگی علمی آموزشی و ارتباطات مردمی
حفظ و افزایش ارتباط با ایرانیان خارج از کشور به منظور رفع دغدغه‌ها و بهره گیری از ظرفیتهای آنان باز تعریف نقش ایران در ساختار مناسبات منطقه‌ای و جهانی و ایفای نقش بایسته در نظم نوین پساقطبی جهانی
دیپلماسی متوازن و کارکردی در مناسبات دوجانبه و چند جانبه و ایجاد گزینه‌ها و فرصتهای متعدد و متنوع
بهبود تصویر ایران در عرصه‌ی جهانی و بین المللی
مقابله با پروژه ایران هراسی و امنیتی‌سازی ایران
کمک به توسعه سواحل مکران از طریق دیپلماسی فعال به ویژه در سطح منطقه
هماهنگ‌سازی بخشهای اقتصادی دولت با سیاست خارجی جهت هم افزائی متقابل اقتصاد و دیپلماسی
بهره گیری از ظرفیت ستاد هماهنگی اقتصادی و جلسات سران قوا به منظور ایجاد هماهنگی بین همه کنشگران اقتصادی در کشور
هم افزایی و استفاده از ظرفیت تمامی دستگاه‌ها و نهادهای مدنی و حاکمیتی در حوزه‌ی دیپلماسی عمومی
حضور فعال و بازی‌سازی موثر ایران در رویدادهای سیاسی اقتصادی و فرهنگی بین المللی و تبادلات جهانی
بهره گیری از فرصت‌ها و جلوگیری از تبدیل آن‌ها به تهدید
بازنگری در شرح وظایف سفارت خانه‌ها و نمایندگی‌های جمهوری اسلامی در خارج از کشور و تعریف مأموریت‌ها و کارویژه‌های عملیاتی و فرصت محور
اصلاحات ساختاری در وزارت امور خارجه به اقتضای شرایط متحول منطقه‌ای و بین المللی تقویت دانشکده روابط بین الملل و مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امورخارجه در زمینه‌ی آموزش تحقیقات و نقش آفرینی‌های بین المللی
اتخاذ رویکرد تعاملی داخلی برادرانه مسئولانه و گفت و گو محور و خارجی عزتمندانه، حکیمانه و مصلحت جویانه»
الزامات سیاست خارجی دولت چهاردهم
وزیر پیشنهادی امورخارجه در بیان الزامات سیاست خارجی دولت چهاردهم به این موارد اشاره دارد:
وفاق ملی به خصوص:
هم افزایی ملی از طریق هماهنگی قوای سه‌گانه
تقویت انسجام نخبگانی و افزایش آگاهی عمومی
جلوگیری از قطبیت‌سازی در سیاست خارجی و منافع ملی
جلوگیری از منفعت طلبیهای سیاسی و جناحی در سیاست خارجی
تبیین جامع و اقناعی راهبردهای اتخاذی در سیاست خارجی به منظور جلوگیری از برداشتهای اشتباه و در برخی مواقع خلاف منافع ملی
تناسب و تدریج در هدف‌گذاری و اجرا:
تناسب در آرمانها واقعیت‌ها و ابزارها
تأمین امنیت ملی با توجه به اصل تحول در مفهوم قدرت و امنیت و پویایی آن
مکمل شدن تمام ابزارها و نهادهای فعال در سیاست خارجی و حضور توامان و متناسب هر یک از آن‌ها در رفتار و روابط خارجی
تناسب بین تداوم و تغییر در سیاست خارجی
تناسب بین سیاست داخلی و خارجی
توجه به عنصر تدریج در تحقق اهداف و برنامه‌ها با عنایت به ماهیت تکاملی ارتقایی زنجیره‌ای و تدریجی سیاست خارجی
انباشت، دانش تجارب و دستاوردها و استفاده از آن‌ها:
استمرار و تداوم سیاستهای اصولی نظام
بهره گیری از تجربیات و اندوخته‌های مثبت گذشته در سیاست خارجی
ایجاد سازوکارهای مناسب برای بهره مندی از تجربیات انباشته‌ی سفرا، مدیران و کارشناسان بازنشسته‌ی وزارت امور خارجه
کوشش برای انباشت و تنظیم تجربیات جاری در وزارت امور خارجه برای آیندگان
یکپارچگی مدیریت:
نقش راهبری وزارت امور خارجه
افزایش سرعت بهینه‌سازی و تمرکز در فرآیند طرح مسأله، تصمیم‌سازی و تصمیم گیری
پرهیز از چند صدایی کنترل نشده در سیاست خارجی نگاه فرصت محور به منابع و امکانات داخلی و با توجه به تاکید مقام معظم رهبری
نگاه فرصت محور به منابع و امکانات داخلی و مناسبات جهانی
نگاه بلند مدت در روابط خارجی به خصوص در روابط با همسایگان
تقویت نیروی انسانی و امکانات:
تزریق انگیزه و روحیه کار جهادی در کارگزاران دیپلماسی و سیاست خارجی
رعایت اصل شایسته سالاری و به کارگیری نیروهای متعهد، زبده، با تجربه و مسلط به مهارتهای دیپلماتیک
استفاده از ظرفیت نهادهای مختلف و از جمله نخبگان و دانشگاهیان برجسته در فرآیندهای تصمیم‌سازی و روندهای مشورتی دیپلماتیک و نیز دیپلماسی عمومی
کادرسازی از طریق به کارگیری و آموزش نیروهای جوان ارتقای جایگاه نرم وزارت امور خارجه در ساخت سیاست خارجی و تعریف منافع ملی از طریق مراکز علمی و دانشگاهی و بخش راهبردی وزارت امور خارجه
تقویت امنیت سایبری وزارت امور خارجه
در پایان این برنامه عراقچی به طور خلاصه اهم مباحث برنامه خود را اینگونه معرفی می‌کند:
اجرای بهینه یک برنامه واقع بینانه و متناسب با شرایط اختیارات امکانات و محدودیت‌ها نیازمند گفتگو و تعامل میان بخشی در کشور است سیاست خارجی در شرایط ویژه‌ی کنونی در منطقه و جهان علاوه بر هماهنگی درون دولت بیش از هر زمان دیگر همراهی و همکاری تمامی بخشهای نظام از جمله مجلس شورای اسلامی، نیروهای مسلح، بخش خصوصی، دانشگاه‌ها و دیگر نهادها را با وزارت امور خارجه می‌طلبد دیپلماسی با انواع متکثر و متنوع خود از جمله دیپلماسی پارلمانی باید به صورت فعال و اثرگذار در جهت کسب و تثبیت منافع قدرت و عزت ملی به کار گرفته شود.
سیاست خارجی دولت چهاردهم مطابق با سیاست‌ها و برنامه ریزی‌های کلان کشور با استفاده از نیروی انسانی توانمند و ماهر در هماهنگی با دیگر دستگاه‌های دولتی و حاکمیتی با بهره گیری از پشتیبانی مردمی ذیل هدایت‌های داهیانه‌ی مقام معظم رهبری و از همه مهمتر با توکل به ذات اقدس باری تعالی و توسل به ائمه اطهار علیهم السلام، تمامی کوشش و همت خود را در جهت تحقق اهداف برنامه‌ها و اولویتهای اعلام شده به کار خواهد گرفت و در تمامی موضوعات بین المللی کنشگری فعّال و مبتکر خواهد بود.
