ایدهآل رشد ۸ درصدی یک آرزوست؛ با توجه به تحریمها و شرایط بینالمللی، شانس تحقق کمی دارد/ دولت تنها تلاش میکند اوضاع از این بدتر نشود
وزیر اقتصاد صحبت از نیاز ۱۳۰ میلیارد دلاری برای رشد اقتصادی و رسیدن به رشد ۸ درصدی کرده است. این در حالیست که تحریمها هر روز وضعیت پیچیدهتری پیدا میکنند و حضور ترامپ نیز وضعیت را سختتر کرده است. عدم دستیابی به اهداف فروش نفت در کنار ارز ترجیحی، منابع ارزی دولت را محدود کرده اما نمیتوان به آسانی به ارز ترجیحی دست زد. با این وجود به واقع دولت چه راهی پیش رو دارد؟
امیرحسین خالقی، اقتصاددان، معتقد است که رشد اقتصادی ۸ درصد و سرمایهگذاری ۱۳۰ میلیارد دلاری بیشتر یک آرزوی اقتصادی برای دولت است. او میگوید: «ایدهآل رشد ۸ درصدی یک آرزوست و با توجه به اعداد روی میز، به نظر نمیرسد بتوانیم به هدفها برسیم. جذب ۱۳۰ میلیارد دلار سرمایهگذاری بعید است و آنچه من میتوانم بفهمم، اضافه شدن آرزوی رشد ۸ درصدی به آرزوهای دیگر اقتصادی است. اعداد رشد ۸ درصد و سرمایهگذاری ۱۳۰ میلیارد دلار، بیشتر یادآور رویاهای اقتصادی دهه پنجاه است و با توجه به تحریمها و شرایط بینالمللی، شانس تحقق کمی دارد. محیط سیاسی داخل و عدم قطعیتهای خارج، نشان میدهد که اگر بتوانیم وضعیت بقا را حفظ کنیم، خودش چند قدم به جلو است. به شدت بعید است که بتوانیم توسعهی ۸ درصدی را داشته باشیم. رشد ۸ درصد نیازمند ارتباط مستقیم و وسیع با خارج و اصلاحات در داخل است. با توجه به کارشکنیهای اجتماعی و ریسکهای جدید، به ویژه با دولت جدید آمریکا، تصور من این است که اتفاق خوبی را شاهد نخواهیم بود و آرزوی صبر برای مسئولین دارم. »
خالقی معتقد است که حذف ارز ترجیحی نارضایتی مردم را به دنبال خواهد داشت و در کوتاه مدت چنین اتفاقی ممکن نیست. او میگوید: «بحث ارز ترجیحی، مربوط به مدیریت دخل و خرج است. وقتی تحریم نبود دست دولت برای خیلی از کارها باز بود. الان درآمد نفتی ما پایین است و افق دسترسی به منابع محدودمان هم کمتر میشود. دولت جدید آمریکا احتمالاً روی دسترسی ایران به منابع ارزی دست بگذارد. به نظر نمیآید راه سیاسی بهتری وجود داشته باشد، مگر ارتباط خاص با روسیه و چین که نقشهی تجاری و ارزی را باید با هم هماهنگ کنیم اما در کوتاه مدت ممکن نیست. در واقع حذف ارز ترجیحی یک ضرورت است که نتیجهی آن نارضایتی مردم و هزینههای سیاسی قابل توجه و گرانی است. »
او افزود: «دولت در ساختار یک اقتصادی ضعیف با سالها فشار، نمیتواند فشار اقتصادی به مردم را با حذف ارز ترجیحی افزایش دهد. حذف ارز ترجیحی نیازمند یک اعتبار سیاسی خیلی بالاست که چنین افقی دیده نمیشود. آنچه در مورد بنزین میبینیم، درباره ارز ترجیحی نیز چنین مسألهای قابل مشاهده است. دخل و خرج دولت نمیخواهد و در حال استفاده از تمام ابزارهاست، در نهایت هم باید به سمت اصلاح ارز ترجیحی بروند. »
این اقتصاددان معتقد است که اصلاحات اقتصادی کلان نیازمند اعتماد سیاسی در کشور است و بدون حضور و جلب نظر مردم، نمیتوان اقدامات اقتصادی خاصی انجام داد. او میگوید: «هر اصلاحی در کشور نیازمند زمینه سیاسی و اعتماد است. شما نمیتوانید کارهایی که باعث نارضایتی جامعه میشوند را بدون حضور مردم انجام دهید. زمانی میتوان اصلاح اساسی اقتصادی انجام داد که رویای آیندهی بهتر را به مردم بفروشید. کسی که صلاحیت فروش این ایده را نداشته باشد، طبیعی است که اتفاقات بغرنجی مثل آبان ۹۸ رخ میدهد. از بعد دولت روحانی، دیگر دولتها نتوانستند آنقدر به مردم برای آینده امید بدهند. وقتی نتوانید به مردم بگویید که در صورت این اصلاحات و گرانی، در بلندمدت به شرایط عادی اقتصادی میرسیم، اصلاحات اقتصادی نتیجه نمیدهد. دولت تنها تلاش میکند اوضاع از این بدتر نشود تا فرصتی برای کارهای بهتر اقتصادی به دست آید. »