آمریکایی‌ها در ارتباط با زنگزور، نقش ویژه‌ای ایفا نمی‌کنند / سیاست واشنگتن گسترش همکاری بین ارمنستان و آذربایجان و حل مشکلات از طریق مذاکرات است؛ این سیاست آمریکا نه به ضرر و نه به نفع ایران است / آمریکایی‌ها معتقدند هر اقدامی که منجر به نفوذ روسیه شود را باید مسدود کنند / آمریکا اگر قرار باشد یک بازیگر در قفقاز شود، این بازیگری را از طریق ترکیه و برخی از کشور‌های اروپایی دنبال خواهد کرد
گذرگاه زنگزور این روز‌ها به محل اختلاف میان کشور‌های منطقه قفقاز و ایران تبدیل شده است. ایران معتقد است که نباید تغییری در مرز‌ها رخ دهد، روس‌ها نیز معتقدند که با اعمال حاکمیت خودشان باید تغییرات رخ دهد. در این بین برخی معتقدند که آمریکا به دنبال منافع خود و کاهش نفوذ روسیه، از اختلافات میان ایران و روسیه استفاده خواهد کرد و یک نفع مشترک در این بین تعریف خواهد شد.
محمود شوری، کارشناس روسیه و قفقاز، درباره منافع احتمالی آمریکا و ایران در قفقاز به «انتخاب» گفت: آمریکایی‌ها در منطقه قفقاز به ویژه در ارتباط با زنگزور، نقش ویژه‌ای ایفا نمی‌کنند و فاقد نقش آفرینی در منطقه هستند. آمریکایی‌ها سیاست‌های کلانی را در منطقه دنبال می‌کنند که آن هم گسترش همکاری بین ارمنستان و آذربایجان وحل مشکلات از طریق مذاکرات است. این سیاست آمریکا نه به ضرر و نه به نفع ایران است. آمریکایی‌ها معتقدند که مسائل منطقه باید بین آذربایجان و ارمنستان حل شود و هر اقدامی که منجر به نفوذ روسیه شود را مسدود می‌کنند.
او افزود: نیرو‌های حافظ صلح روسیه که در نوامبر ۲۰۲۰ قرار شد در ارتباط با کریدور لاچین و کریدوری که آذربایجان را به نخجوان متصل می‌کرد نقش داشته باشد، مورد مخالفت آمریکا بودند. آمریکا در قفقاز یک بازیگر نیست، برخی از کشور‌های اروپایی در مورد قفقاز حساس هستند. فرانسه از سیاست‌های ارمنستان دفاع می‌کند اما عمده کشور‌ها سیاست خاصی ندارند.
وی درباره مخالفت روسیه در صورت نفوذ بیشتر آمریکا و ناتو در منطقه بیان کرد: اینکه ایجاد کریدور احتمالی به حضور ناتو از طریق ترکیه منجر شود یک بحث دیگری است. آمریکایی‌ها به خودی خود نقشی در منطقه ندارند که سیاستشان را با ایران هماهنگ کنند. سیاست‌های ما در قفقاز به دلیل اینکه ایران و روسیه مخالف حضور ناتو در منطقه هستند، با روسیه بیشتر هماهنگ است. البته ما با روس‌ها یک اختلاف داریم؛ روس‌ها به دلیل تعهدی که در توافق ۲۰۲۰ دادند، دنبال ایجاد دسترسی برای آذربایجان به نخجوان هستند. در اینجا اختلاف دیدگاه بین تمام کشور‌های منطقه وجود دارد. روسیه و آذربایجان و ایران و ارمنستان و ترکیه هر یک نگاه متفاوتی به این مسأله دارند. آذربایجان دنبال این است که موضوع فوق تبدیل به یک دستاورد حاکمیتی شود و مسیر دسترسی با اعمال حاکمیت آذربایجان باشد. ارمنستان معتقد است که این مسیر می‌تواند ایجاد شود اما تحت چارچوب قوانین بین‌المللی و تحت کنترل ارمنستان صورت پذیرد.
وی تصریح کرد: مسأله ایران این است که در منطقه تغییرات ژئوپلوتیک صورت نگیرد. ایران با مسیر دسترسی آذربایجان مخالف نیست اما این مسیر نباید تغییری در مرز‌ها ایجاد کند و مسیر دسترسی ما به ارمنستان هم نباید محدود شود.
این کارشناس درباره اعمال حاکمیت روس‌ها در منطقه قفقاز گفت: روس‌ها معتقدند مسیر دسترسی باید بر اساس توافق نوامبر ۲۰۲۰ پیش رود و با حضور نیرو‌های حافظ صلح روسی تداوم یابد. در این زمینه هم ایران مخالفتی ندارد مگر اینکه روسیه در توافق با آذربایجان به شکل پیش برود که اعمال حاکمیت آذربایجان در این منطقه برقرار شود و مرز ایران و ارمنستان دچار چالش شود. اختلاف ایران و روسیه در کریدور زنگزور، مقداری بزرگ نمایی است.
شوری درباره احتمال همراهی ایران و آمریکا در زمینه زنگزور و اختلاف با روسیه گفت: آمریکایی‌ها بازیگر این صحنه نیستند و عملاً این موضوع را به توافق بین دو کشور واگذار کرده‌اند. تنها تأکید آمریکایی‌ها عدم نفوذ روسیه در منطقه است. آمریکایی‌ها برای تقابل با روسیه الزاماً با ایران همراه نمی‌شوند. آمریکا اگر قرار باشد یک بازیگر در قفقاز شود، این بازیگری را از طریق ترکیه و برخی از کشور‌های اروپایی دنبال خواهد کرد. آمریکا در این شرایط منفعتی ندارد که بخواهد به خاطر آن به ایران امتیاز دهد. آمریکا آنقدر که مخالف نفوذ روسیه در منطقه است، مخالف نفوذ ایران در منطقه است. ما نباید مسأله را چیزی بین آمریکا و روسیه و ایران تعریف کنیم.
